Μακαριώτατε, Σεβασμιώτατοι άγιοι Συνοδικοί,
Συμπληρώθηκαν φέτος είκοσι ολόκληρα χρόνια από την ημέρα που η ελεύθερη Ραδιοφωνία έγινε πραγματικότητα. Συμπληρώθηκαν είκοσι χρόνια από τότε, που με πρωτοβουλία του τότε αρχιεπισκόπου Σεραφείμ, εξέπεμψε από το Συνοδικό Μέγαρο για πρώτη φορά ο πρώτος ραδιοφωνικός πομπός χάρη στις δωρεές μηχανημάτων από τον Μεγάλο ευεργέτη, εφοπλιστή κο Νικόλαο Φράγκο. Το Ραδιόφωνο της Εκκλησίας αναπτύχθηκε ακόμα περισσότερο σε προσωπικό και σε ενημερωτικές εκπομπές επί κυρού Χριστοδούλου.
Σ’ όλους αυτούς που από την αρχή ή μέχρι πρότινος, και τώρα καθημερινά συμβάλλουν, μόνιμους και νέους εθελοντές παραγωγούς, οφείλουμε ένα μεγάλο ευχαριστώ.
Είκοσι χρόνια μετά, η Ιερά Σύνοδος δεν έχει απλώς αποδεχτεί την ύπαρξη του Ραδιοφωνικού Σταθμού καλύπτοντας δια της Ε.Κ.Υ.Ο. όλα τα έξοδα της λειτουργίας του, καθότι τα ίδια έσοδα του σταθμού είναι ελάχιστα, αλλά ενδιαφέρεται ζωηρά για τον εκσυγχρονισμό του, την περαιτέρω ανάπτυξή του, αλλά και την τεχνική του βελτίωση, αφού πλέον έχει γίνει κατανοητό ότι το Ραδιόφωνο είναι ο μόνος τρόπος με τον οποίο η Εκκλησία μπορεί να απευθυνθεί ταυτόχρονα σε τόσο πολλούς ανθρώπους εκτός των ναών.
Ο Μακαριώτατος, ως εξ οφίτσιο πρόεδρος της Διοικούσας Επιτροπής της Επικοινωνιακής και Μορφωτικής Υπηρεσίας της Εκκλησίας Ελλάδος, αλλά και ο αναπληρωτής του Σεβασμιώτατος Μητροπολίτης Φθιώτιδος κ. Νικόλαος, καθώς και το έτερο αρχιερατικό μέλος, ο Σεβασμιώτατος Μητροπολίτης Ελασσώνος κ. Βασίλειος με την συμπαράσταση και των υπολοίπων μελών της Eπιτροπής Διοικήσεως, ανέλαβαν όλο το βάρος της τωρινής ανανέωσης του Ραδιοφώνου της Εκκλησίας. Είναι αυτοί που δημιουργούν όλες τις απαραίτητες συνθήκες, ώστε να βελτιώνεται το Ραδιόφωνο τεχνικά και ποιοτικά, να εκσυγχρονίζεται ο τρόπος αναγγελίας του μηνύματος της Εκκλησίας.
Γνωρίζετε ότι τα μέσα επικοινωνίας, εάν δεν εκσυγχρονίζονται τεχνολογικά, μένουν μετεξεταστέα και αν δεν ανανεώνονται στον τρόπο παρουσίασης του προγράμματός τους παρακμάζουν και πεθαίνουν κάτω από το βάρος του ανταγωνισμού και της εξέλιξης.
Ο καταρτισμός του νέου προγράμματος διήρκεσε μήνες. Ήταν μια έντονη, οδυνηρή και έμπονη διαδικασία. Σ’ αυτό το σημείο θα ήθελα να ευχαριστήσω όλους εκείνους τους ανώνυμους και επώνυμους φίλους, το προσωπικό, τους δημοσιογράφους, παλαιούς και νέους συνεργάτες του Σταθμού, οι οποίοι με προθυμία συσκεφθήκαν μαζί μου και κόπιασαν, εξαιρετικώς την κυρία Σοφία Μιχαλίτση, την πλέον ειδική σε θέματα Ραδιοφωνιας, ώστε να φθάσουμε στο πρόγραμμα που έχετε ανά χείρας.
Επιτρέψτε μου πριν σας παρουσιάσω το πρόγραμμα να σας καταθέσω ορισμένες από τις αρχές, διαπιστώσεις και σκέψεις, που έπαιξαν σημαντικό ρόλο στο καταρτισμό του νέου προγράμματος
1. Πρώτο, λάβαμε υπόψη μας ότι το Ραδιόφωνο είναι μια ανθρώπινη εφεύρεση, που χρειάζεται να το προσεγγίζεις με σεβασμό και αγάπη, όπως οτιδήποτε στον κόσμο. Και σέβεται κάποιος το Ραδιόφωνο, όταν το αντιμετωπίζει με επαγγελματισμό. Αν δεν το σεβαστείς, θα σε εκδικηθεί. Συχνά στο χώρο τον εκκλησιαστικό, πειραματιζόμαστε κυρίως σε ζητήματα όχι αυστηρά εκκλησιαστικά, με προχειρότητα.
2. Δεύτερη κίνηση σε συνέχεια του πρώτου σημείου, πρότεινα και εγκρίθηκε από την Επιτροπή Διοικήσεως, η διενέργεια διαγωνισμού προκειμένου να ενταχθούμε σε ένα πρόγραμμα έρευνας της ακροαματικότητας. Δεν υπήρχε μέχρι εκείνη την στιγμή κανένα μέτρο σύγκρισης, καμιά ενδεικτική απεικόνιση του ακροαματικού κοινού και των τάσεων. Και τα αποτελέσματα πολλά και ενδιαφέροντα. Δυσάρεστα αλλά και ευχάριστα. Το δυσάρεστο η χαμηλή ακροαματικότητα. Το ευχάριστο η μεγάλη αναγνωσιμότητα του Ραδιοφωνικού Σταθμού της Εκκλησίας στην Ελλάδα. Γνωρίζει την ύπαρξη του Ραδιόφωνου της Εκκλησίας το 74,4% του πληθυσμού. Ποσοστό καθόλου ευκαταφρόνητο. Το ερώτημα ήταν γιατί το 73,03% γυρίζει συχνότητα. Μια άλλη διαπίστωση για εμάς σημαντική ήταν το γεγονός ότι το 84,3% εκείνων που άκουγαν το ραδιόφωνο της Εκκλησίας επιθυμούσαν περισσότερες εκπομπές μουσικού και πολιτιστικού περιεχομένου.
3.Τρίτη διαπίστωση το γεγονός ότι η Εκκλησία έχει άμεση σχέση με τον πολιτισμό. Δεν είναι κάτι καινούργιο αυτό. Ο Μακαριώτατος συχνά –πυκνά - αλλά και οι Ιεράρχες- αναφέρεται στην σχέση Εκκλησίας και πολιτισμού, στοχασμού και τέχνης, επισημαίνοντας έτσι το αυτονόητο, ότι η Εκκλησία εμπνέει πνευματικές ζυμώσεις, δημιουργεί πολιτισμό. Η αποστολή της Εκκλησίας, η προτεραιότητά της, μπορεί να μην είναι πρωταρχικά να δημιουργεί παράλληλες δομές για να ανταγωνιστεί το κράτος, αλλά είναι ένας τρόπος ζωής που τρυπώνει μέσα στις υπάρχουσες δομές, όπως το σαράκι, όχι όμως για να τις διαλύσει, αλλά για να δημιουργήσει διέλευση σ’ ένα άλλο ήθος, στο άγιο Πνεύμα. Μια πίστη που δεν λαμβάνει σάρκα και οστά μέσα στην καθημερινότητα, που δεν σαρκώνεται, είναι νεκρή.
4. Μια άλλη βασική αρχή πάνω στην οποία κινηθήκαμε ήταν η συνοδικότητα. Η συνοδικότητα αναφέρεται σε ένα τρόπο ζωής που αγκαλιάζει τα πάντα. Η συνοδικότητα είναι η κατάσταση, το γεγονός όπου δύο ή περισσότεροι άνθρωποι, συνυπάρχουν ισότιμα, διακριτά. Στην συνοδικότητα, ως τρόπο κοινωνίας, είναι αδιανόητη η απορρόφηση του ενός μέλους από το άλλο, αλλά και η απόσταση, που ισοδυναμεί με διαίρεση.
Όμως, πώς συνδέεται το Ραδιόφωνο της Εκκλησίας με την συνοδικότητα; Άμεσα. Σχετίζεται με την όλη του λειτουργία και σε όλα τα επίπεδα του . Ας δούμε πως σχετίζεται π.χ. η κατανομή του ραδιοφωνικού χρόνου στο επίπεδο των λεγομένων «εκκλησιαστικών» ειδήσεων και γεγονότων. Θα προβάλλει π.χ τα νέα, τα γεγονότα μόνο της Συνόδου και παρεμπιπτόντως των Ιερών Μητροπόλεων; Θα είναι ο σταθμός της Αρχιεπισκοπής μόνο; Ή θα προβάλλει το έργο και των δύο αυτών «μερών», αλλά δεν θα έχει καμιά αναφορά στην ζωή της ανά την Οικουμένη Εκκλησίας; Ή σε άλλο επίπεδο, θα είναι ένα Ραδιόφωνο που απευθύνεται στους ήδη πιστούς μόνο, ή μόνο σε κάποια ηλικιακή μερίδα πιστών περισσότερο και θα αγνοεί τους υπολοίπους ή θα πρέπει να αγκαλιάσει όλους, δημιουργώντας επιλογές για όσο το δυνατόν περισσότερους.
Θα είναι ένα Ραδιόφωνο εκκοσμικευμένο ή θα διαφέρει, χωρίς αυτό να οδηγηθεί σε εσωστρέφεια, χωρίς να γίνεται απόκοσμο; Θα είναι ένα Ραδιόφωνο θρησκευτικό παυσίπονο, ψυχολογική καταφυγή ή θα είναι ένα Ραδιόφωνο που θα ξεκουράζει, αλλά δεν θα αποκοιμίζει, που δεν θα κάνει οπαδούς, αλλά θα ενθαρρύνει τον ακροατή να σκέπτεται, να αισιοδοξεί, να συγχωρεί και να συγχαίρει; Σ’ όλα αυτά τα ερωτήματα και άλλα πολλά οφείλαμε να απαντήσουμε όσο πιο συνοδικά και καθολικά και να φανερώσουμε και εν τοις πράγμασι την αρχή της συνοδικότητας.
5. Η Πέμπτη διαπίστωση: στην Εκκλησία όλα παραμπέμουν σε κάτι πέρα από τον εαυτό τους. Αυτό είναι μια βασική θεολογική θέση. Επομένως και το Ραδιόφωνο της Εκκλησίας καλείται να κινηθεί σε αυτή την βάση. Δεν μπορεί δηλαδή να υποκαθιστά την εκκλησιαστική ζωή, δημιουργώντας μια εικονική εκκλησία. Καλείται να πέμπει, να εκπέμπει, να παραπέμπει, να αναγγέλλει την ύπαρξη ενός άλλου τρόπου ζωής. Καλείται να ενημερώνει τον ακροατή για το που μπορεί να βρει αυτή την ζωή και όχι να εγκλωβίζει τους ακροατές σε μια ψευδαίσθηση ζωή, σε μια εικονική ζωή, απομακρύνοντας τους από τους χώρους που πραγματικά διαδραματίζεται και δοκιμάζεται η ζωή. Το Ραδιόφωνο καλείται να υπαινίσσεται όχι να υποκαθιστά την ζωή.
6. Συμφωνήσαμε ότι το Ραδιόφωνο είναι ένα επιμορφωτικό μέσο. Κατά συνέπεια θα μπορούσε να λειτουργήσει επιμορφωτικά για τους ήδη πιστούς, αφού κοινή διαπίστωση είναι η ανάγκη επανα-ευαγγελισμού και επανα-κατήχησης των ήδη Χριστιανών. Ο π. Γεώργιος Μεταλληνός σε μια υποσημείωση, στο διδακτικό βιβλίο της πρώτης Λυκείου, έκδοσης της δεκαετίας του 1990, στην σελίδα 147, μέσα σε μισή σελίδα έχει περιγράψει με τον πλέον συνοπτικό τρόπο, την αλλοίωση πίστης, του φρονήματος και του ήθους πολλών χριστιανών, το δράμα της σύγχρονης Ορθοδοξίας, την Βαβυλωνία αιχμαλωσία της εκκλησιαστικής ζωής.
7. Συμφωνήσαμε σε ένα Ραδιόφωνο χωρίς αποκλεισμούς. Ταυτόχρονα μας έγινε σαφές ότι το Ραδιόφωνο δεν μπορεί, αν θέλει να επαληθεύεται ως Ραδιόφωνο της Εκκλησίας, να μην ενδιαφέρεται «να πληροφορήσει»(Τιτ.4,5) όλους εκείνους που δεν ανήκουν συστηματικά στην Εκκλησιαστική κοινότητα, αφού η εντολή του Χριστού: «πορευθέντες μαθητεύσατε πάντα τα έθνη», είναι πάντοτε νωπή. Το Ραδιόφωνο εννοείται κυρίως ως ένα μέσο αναγγελίας, καλύτερα υπαινιγμού του Χριστιανικού μηνύματος σ’ εκείνους που δεν το γνωρίζουν. Είναι κάτι ανάλογο με την κατήχηση που κυρίως απευθύνεται πρωταρχικά σε μη χριστιανούς. Και εδώ ακριβώς έγκειται η θυσία της Εκκλησιαστικής κοινότητας, δηλαδή των ήδη πιστών, κληρικών και λαϊκών, οι οποίοι ουσιαστικά καλούνται να κάνουν λίγο χώρο, για να περάσουν τα υποψηφία μέλη στον Ναό. Δεν μπορούμε να ταυτιζόμαστε με τον πρεσβύτερο γιο της ευαγγελικής περικοπής, ο οποίος αρνείται πεισματικά να λάβει μέρος στην γιορτή που διοργανώνει ο πατέρας για την επιστροφή του γιου που είχε εγκαταλείψει πρόωρα την πατρική. Ο Χριστός εγκαταλείπει τα ενενήντα εννέα πρόβατα και αναζητά το ένα.
8. Η αγάπη η ουσία του περιεχομένου του προγράμματος.
Η ουσία του περιεχόμενου του προγράμματος δεν θα μπορούσε να ήταν κάτι άλλο από την αγάπη, αφού η εντολή του Χριστού είναι «αγαπάτε αλλήλους». Μια αγάπη χωρίς αποκλεισμούς. Μια αγάπη που κατά τον άγιο Ισαάκ τον Σύρο είναι «καύσις καρδίας …υπέρ Θεού, ανθρώπων… και των δαιμόνων». Το ίδιο με άλλα λέξεις θα πει και ο άγιος Μάξιμος ο ομολογητής αργότερα: «όποιος αγαπά άλλους περισσότερο και άλλους λιγότερο, απέχει πολύ από την αγάπη του Χριστού». Το μήνυμα μας δεν μπορεί να είναι, άλλο από το μήνυμα της εν Χριστώ αγάπης ελευθερίας και ειρήνης. Μιας αγάπης που ως αφετηρία έχει την αγάπη προς τους εχθρούς. Έτσι η αγάπη παύει να είναι μια συναισθηματική κατάσταση, αλλά ο τρόπος ζωής που κορυφώνεται στην θυσία υπέρ των εχθρών. Αλλά το ζήτημα εντοπίζεται στο πώς θα καταστήσουμε αυτό το υπέροχο μήνυμα της αγάπης σύγχρονο.
9. Ο τρόπος μετάδοσης του μηνύματος ήταν ένα ακόμα θέμα που μας απασχόλησε. Με ποιους τρόπους θα το κάνουμε το μήνυμά μας σύγχρονο και άμεσο. Δεν είναι εύκολη υπόθεση. Συχνά η γλώσσα που συζητάμε, που διαλεγόμαστε, που απαντάμε δεν είναι απλή, αλλά ακαδημαϊκή, άλλοτε καταγγελτική, ή απολογητική με αποτέλεσμα το μήνυμα μας να μην φθάνει στον αποδέκτη. Οφείλουμε να δοκιμάζουμε νέους τρόπους χωρίς να χάσουμε τον στόχο μας. Κάτι τέτοιο δεν είναι ξένο στην παράδοσή μας. Οι άγιοι Κύριλλος και Μεθόδιος επικοινώνησαν στην γλώσσα των τότε λαών την διδασκαλία του Χριστού, ακολουθώντας το παράδειγμα του Χριστού που όχι απλώς μίλησε στην γλώσσα των ανθρώπων της εποχής του, αλλά πήρε και την σάρκα μας.
10.Εθελοντισμός, μια παρεξηγημένη υπόθεση.
Ένα ακόμα σημείο που έπρεπε να αντιμετωπίσουμε ήταν το γεγονός ότι δεν υπάρχουν οι δυνατότητες να αμείβονται όλοι οι παραγωγοί μας. Αυτό είναι ένα μεγάλο πρόβλημα από πολλές πλευρές, μακάρι στο μέλλον να το υπερβούμε, αλλά ίσως είναι και μια πρόκληση σε μια εποχή, όπου τονίζεται και προβάλλεται παρά πολύ ο εθελοντισμός. Να δοκιμασθούμε και σ’ αυτό το επίπεδο. Πολλές μονάδες μας υπάρχουν χάρη στους εθελοντές τους οποίους ευχαριστούμε και πάλι. Αλλά ο εθελοντισμός δεν είναι μια εύκολη υπόθεση. Ο εθελοντισμός προϋποθέτει μεγάλη ωριμότητα και πειθαρχία, τα όρια να έχουν ήδη εσωτερικευθεί στον εθελοντή, για να έχει συνέπεια και συνέχεια, ειδάλλως η συνεργασία γίνεται άπιαστο όνειρο, η προχειρότητα και η γραφικότητα, καθημερινότητα.
Όλα τα παραπάνω να συμπυκνώνει το σύνθημα: «Νέο ξεκίνημα ίδια σχέση». Το «ίδια σχέση» αναφέρεται στο βασικό σκοπό του Ραδιοφώνου μας, που από την αρχή της ιδρύσεώς του ήταν η αναγγελία του μηνύματος της Εκκλησίας. Από αυτή την άποψη η σχέση με τον σκοπό και στόχο παραμένει η ίδια. Ενώ το «νέο ξεκίνημα» αναφέρεται στο νέο τρόπο με τον οποίο δοκιμάζουμε να επικοινωνήσουμε αυτό το μήνυμα στο εδώ και το τώρα, στους εγγύς και τους μακράν. (Συνεχίζεται)
Συμπληρώθηκαν φέτος είκοσι ολόκληρα χρόνια από την ημέρα που η ελεύθερη Ραδιοφωνία έγινε πραγματικότητα. Συμπληρώθηκαν είκοσι χρόνια από τότε, που με πρωτοβουλία του τότε αρχιεπισκόπου Σεραφείμ, εξέπεμψε από το Συνοδικό Μέγαρο για πρώτη φορά ο πρώτος ραδιοφωνικός πομπός χάρη στις δωρεές μηχανημάτων από τον Μεγάλο ευεργέτη, εφοπλιστή κο Νικόλαο Φράγκο. Το Ραδιόφωνο της Εκκλησίας αναπτύχθηκε ακόμα περισσότερο σε προσωπικό και σε ενημερωτικές εκπομπές επί κυρού Χριστοδούλου.
Σ’ όλους αυτούς που από την αρχή ή μέχρι πρότινος, και τώρα καθημερινά συμβάλλουν, μόνιμους και νέους εθελοντές παραγωγούς, οφείλουμε ένα μεγάλο ευχαριστώ.
Είκοσι χρόνια μετά, η Ιερά Σύνοδος δεν έχει απλώς αποδεχτεί την ύπαρξη του Ραδιοφωνικού Σταθμού καλύπτοντας δια της Ε.Κ.Υ.Ο. όλα τα έξοδα της λειτουργίας του, καθότι τα ίδια έσοδα του σταθμού είναι ελάχιστα, αλλά ενδιαφέρεται ζωηρά για τον εκσυγχρονισμό του, την περαιτέρω ανάπτυξή του, αλλά και την τεχνική του βελτίωση, αφού πλέον έχει γίνει κατανοητό ότι το Ραδιόφωνο είναι ο μόνος τρόπος με τον οποίο η Εκκλησία μπορεί να απευθυνθεί ταυτόχρονα σε τόσο πολλούς ανθρώπους εκτός των ναών.
Ο Μακαριώτατος, ως εξ οφίτσιο πρόεδρος της Διοικούσας Επιτροπής της Επικοινωνιακής και Μορφωτικής Υπηρεσίας της Εκκλησίας Ελλάδος, αλλά και ο αναπληρωτής του Σεβασμιώτατος Μητροπολίτης Φθιώτιδος κ. Νικόλαος, καθώς και το έτερο αρχιερατικό μέλος, ο Σεβασμιώτατος Μητροπολίτης Ελασσώνος κ. Βασίλειος με την συμπαράσταση και των υπολοίπων μελών της Eπιτροπής Διοικήσεως, ανέλαβαν όλο το βάρος της τωρινής ανανέωσης του Ραδιοφώνου της Εκκλησίας. Είναι αυτοί που δημιουργούν όλες τις απαραίτητες συνθήκες, ώστε να βελτιώνεται το Ραδιόφωνο τεχνικά και ποιοτικά, να εκσυγχρονίζεται ο τρόπος αναγγελίας του μηνύματος της Εκκλησίας.
Γνωρίζετε ότι τα μέσα επικοινωνίας, εάν δεν εκσυγχρονίζονται τεχνολογικά, μένουν μετεξεταστέα και αν δεν ανανεώνονται στον τρόπο παρουσίασης του προγράμματός τους παρακμάζουν και πεθαίνουν κάτω από το βάρος του ανταγωνισμού και της εξέλιξης.
Ο καταρτισμός του νέου προγράμματος διήρκεσε μήνες. Ήταν μια έντονη, οδυνηρή και έμπονη διαδικασία. Σ’ αυτό το σημείο θα ήθελα να ευχαριστήσω όλους εκείνους τους ανώνυμους και επώνυμους φίλους, το προσωπικό, τους δημοσιογράφους, παλαιούς και νέους συνεργάτες του Σταθμού, οι οποίοι με προθυμία συσκεφθήκαν μαζί μου και κόπιασαν, εξαιρετικώς την κυρία Σοφία Μιχαλίτση, την πλέον ειδική σε θέματα Ραδιοφωνιας, ώστε να φθάσουμε στο πρόγραμμα που έχετε ανά χείρας.
Επιτρέψτε μου πριν σας παρουσιάσω το πρόγραμμα να σας καταθέσω ορισμένες από τις αρχές, διαπιστώσεις και σκέψεις, που έπαιξαν σημαντικό ρόλο στο καταρτισμό του νέου προγράμματος1. Πρώτο, λάβαμε υπόψη μας ότι το Ραδιόφωνο είναι μια ανθρώπινη εφεύρεση, που χρειάζεται να το προσεγγίζεις με σεβασμό και αγάπη, όπως οτιδήποτε στον κόσμο. Και σέβεται κάποιος το Ραδιόφωνο, όταν το αντιμετωπίζει με επαγγελματισμό. Αν δεν το σεβαστείς, θα σε εκδικηθεί. Συχνά στο χώρο τον εκκλησιαστικό, πειραματιζόμαστε κυρίως σε ζητήματα όχι αυστηρά εκκλησιαστικά, με προχειρότητα.
2. Δεύτερη κίνηση σε συνέχεια του πρώτου σημείου, πρότεινα και εγκρίθηκε από την Επιτροπή Διοικήσεως, η διενέργεια διαγωνισμού προκειμένου να ενταχθούμε σε ένα πρόγραμμα έρευνας της ακροαματικότητας. Δεν υπήρχε μέχρι εκείνη την στιγμή κανένα μέτρο σύγκρισης, καμιά ενδεικτική απεικόνιση του ακροαματικού κοινού και των τάσεων. Και τα αποτελέσματα πολλά και ενδιαφέροντα. Δυσάρεστα αλλά και ευχάριστα. Το δυσάρεστο η χαμηλή ακροαματικότητα. Το ευχάριστο η μεγάλη αναγνωσιμότητα του Ραδιοφωνικού Σταθμού της Εκκλησίας στην Ελλάδα. Γνωρίζει την ύπαρξη του Ραδιόφωνου της Εκκλησίας το 74,4% του πληθυσμού. Ποσοστό καθόλου ευκαταφρόνητο. Το ερώτημα ήταν γιατί το 73,03% γυρίζει συχνότητα. Μια άλλη διαπίστωση για εμάς σημαντική ήταν το γεγονός ότι το 84,3% εκείνων που άκουγαν το ραδιόφωνο της Εκκλησίας επιθυμούσαν περισσότερες εκπομπές μουσικού και πολιτιστικού περιεχομένου.3.Τρίτη διαπίστωση το γεγονός ότι η Εκκλησία έχει άμεση σχέση με τον πολιτισμό. Δεν είναι κάτι καινούργιο αυτό. Ο Μακαριώτατος συχνά –πυκνά - αλλά και οι Ιεράρχες- αναφέρεται στην σχέση Εκκλησίας και πολιτισμού, στοχασμού και τέχνης, επισημαίνοντας έτσι το αυτονόητο, ότι η Εκκλησία εμπνέει πνευματικές ζυμώσεις, δημιουργεί πολιτισμό. Η αποστολή της Εκκλησίας, η προτεραιότητά της, μπορεί να μην είναι πρωταρχικά να δημιουργεί παράλληλες δομές για να ανταγωνιστεί το κράτος, αλλά είναι ένας τρόπος ζωής που τρυπώνει μέσα στις υπάρχουσες δομές, όπως το σαράκι, όχι όμως για να τις διαλύσει, αλλά για να δημιουργήσει διέλευση σ’ ένα άλλο ήθος, στο άγιο Πνεύμα. Μια πίστη που δεν λαμβάνει σάρκα και οστά μέσα στην καθημερινότητα, που δεν σαρκώνεται, είναι νεκρή.4. Μια άλλη βασική αρχή πάνω στην οποία κινηθήκαμε ήταν η συνοδικότητα. Η συνοδικότητα αναφέρεται σε ένα τρόπο ζωής που αγκαλιάζει τα πάντα. Η συνοδικότητα είναι η κατάσταση, το γεγονός όπου δύο ή περισσότεροι άνθρωποι, συνυπάρχουν ισότιμα, διακριτά. Στην συνοδικότητα, ως τρόπο κοινωνίας, είναι αδιανόητη η απορρόφηση του ενός μέλους από το άλλο, αλλά και η απόσταση, που ισοδυναμεί με διαίρεση.Όμως, πώς συνδέεται το Ραδιόφωνο της Εκκλησίας με την συνοδικότητα; Άμεσα. Σχετίζεται με την όλη του λειτουργία και σε όλα τα επίπεδα του . Ας δούμε πως σχετίζεται π.χ. η κατανομή του ραδιοφωνικού χρόνου στο επίπεδο των λεγομένων «εκκλησιαστικών» ειδήσεων και γεγονότων. Θα προβάλλει π.χ τα νέα, τα γεγονότα μόνο της Συνόδου και παρεμπιπτόντως των Ιερών Μητροπόλεων; Θα είναι ο σταθμός της Αρχιεπισκοπής μόνο; Ή θα προβάλλει το έργο και των δύο αυτών «μερών», αλλά δεν θα έχει καμιά αναφορά στην ζωή της ανά την Οικουμένη Εκκλησίας; Ή σε άλλο επίπεδο, θα είναι ένα Ραδιόφωνο που απευθύνεται στους ήδη πιστούς μόνο, ή μόνο σε κάποια ηλικιακή μερίδα πιστών περισσότερο και θα αγνοεί τους υπολοίπους ή θα πρέπει να αγκαλιάσει όλους, δημιουργώντας επιλογές για όσο το δυνατόν περισσότερους.
Θα είναι ένα Ραδιόφωνο εκκοσμικευμένο ή θα διαφέρει, χωρίς αυτό να οδηγηθεί σε εσωστρέφεια, χωρίς να γίνεται απόκοσμο; Θα είναι ένα Ραδιόφωνο θρησκευτικό παυσίπονο, ψυχολογική καταφυγή ή θα είναι ένα Ραδιόφωνο που θα ξεκουράζει, αλλά δεν θα αποκοιμίζει, που δεν θα κάνει οπαδούς, αλλά θα ενθαρρύνει τον ακροατή να σκέπτεται, να αισιοδοξεί, να συγχωρεί και να συγχαίρει; Σ’ όλα αυτά τα ερωτήματα και άλλα πολλά οφείλαμε να απαντήσουμε όσο πιο συνοδικά και καθολικά και να φανερώσουμε και εν τοις πράγμασι την αρχή της συνοδικότητας.
5. Η Πέμπτη διαπίστωση: στην Εκκλησία όλα παραμπέμουν σε κάτι πέρα από τον εαυτό τους. Αυτό είναι μια βασική θεολογική θέση. Επομένως και το Ραδιόφωνο της Εκκλησίας καλείται να κινηθεί σε αυτή την βάση. Δεν μπορεί δηλαδή να υποκαθιστά την εκκλησιαστική ζωή, δημιουργώντας μια εικονική εκκλησία. Καλείται να πέμπει, να εκπέμπει, να παραπέμπει, να αναγγέλλει την ύπαρξη ενός άλλου τρόπου ζωής. Καλείται να ενημερώνει τον ακροατή για το που μπορεί να βρει αυτή την ζωή και όχι να εγκλωβίζει τους ακροατές σε μια ψευδαίσθηση ζωή, σε μια εικονική ζωή, απομακρύνοντας τους από τους χώρους που πραγματικά διαδραματίζεται και δοκιμάζεται η ζωή. Το Ραδιόφωνο καλείται να υπαινίσσεται όχι να υποκαθιστά την ζωή.6. Συμφωνήσαμε ότι το Ραδιόφωνο είναι ένα επιμορφωτικό μέσο. Κατά συνέπεια θα μπορούσε να λειτουργήσει επιμορφωτικά για τους ήδη πιστούς, αφού κοινή διαπίστωση είναι η ανάγκη επανα-ευαγγελισμού και επανα-κατήχησης των ήδη Χριστιανών. Ο π. Γεώργιος Μεταλληνός σε μια υποσημείωση, στο διδακτικό βιβλίο της πρώτης Λυκείου, έκδοσης της δεκαετίας του 1990, στην σελίδα 147, μέσα σε μισή σελίδα έχει περιγράψει με τον πλέον συνοπτικό τρόπο, την αλλοίωση πίστης, του φρονήματος και του ήθους πολλών χριστιανών, το δράμα της σύγχρονης Ορθοδοξίας, την Βαβυλωνία αιχμαλωσία της εκκλησιαστικής ζωής.7. Συμφωνήσαμε σε ένα Ραδιόφωνο χωρίς αποκλεισμούς. Ταυτόχρονα μας έγινε σαφές ότι το Ραδιόφωνο δεν μπορεί, αν θέλει να επαληθεύεται ως Ραδιόφωνο της Εκκλησίας, να μην ενδιαφέρεται «να πληροφορήσει»(Τιτ.4,5) όλους εκείνους που δεν ανήκουν συστηματικά στην Εκκλησιαστική κοινότητα, αφού η εντολή του Χριστού: «πορευθέντες μαθητεύσατε πάντα τα έθνη», είναι πάντοτε νωπή. Το Ραδιόφωνο εννοείται κυρίως ως ένα μέσο αναγγελίας, καλύτερα υπαινιγμού του Χριστιανικού μηνύματος σ’ εκείνους που δεν το γνωρίζουν. Είναι κάτι ανάλογο με την κατήχηση που κυρίως απευθύνεται πρωταρχικά σε μη χριστιανούς. Και εδώ ακριβώς έγκειται η θυσία της Εκκλησιαστικής κοινότητας, δηλαδή των ήδη πιστών, κληρικών και λαϊκών, οι οποίοι ουσιαστικά καλούνται να κάνουν λίγο χώρο, για να περάσουν τα υποψηφία μέλη στον Ναό. Δεν μπορούμε να ταυτιζόμαστε με τον πρεσβύτερο γιο της ευαγγελικής περικοπής, ο οποίος αρνείται πεισματικά να λάβει μέρος στην γιορτή που διοργανώνει ο πατέρας για την επιστροφή του γιου που είχε εγκαταλείψει πρόωρα την πατρική. Ο Χριστός εγκαταλείπει τα ενενήντα εννέα πρόβατα και αναζητά το ένα. 8. Η αγάπη η ουσία του περιεχομένου του προγράμματος.Η ουσία του περιεχόμενου του προγράμματος δεν θα μπορούσε να ήταν κάτι άλλο από την αγάπη, αφού η εντολή του Χριστού είναι «αγαπάτε αλλήλους». Μια αγάπη χωρίς αποκλεισμούς. Μια αγάπη που κατά τον άγιο Ισαάκ τον Σύρο είναι «καύσις καρδίας …υπέρ Θεού, ανθρώπων… και των δαιμόνων». Το ίδιο με άλλα λέξεις θα πει και ο άγιος Μάξιμος ο ομολογητής αργότερα: «όποιος αγαπά άλλους περισσότερο και άλλους λιγότερο, απέχει πολύ από την αγάπη του Χριστού». Το μήνυμα μας δεν μπορεί να είναι, άλλο από το μήνυμα της εν Χριστώ αγάπης ελευθερίας και ειρήνης. Μιας αγάπης που ως αφετηρία έχει την αγάπη προς τους εχθρούς. Έτσι η αγάπη παύει να είναι μια συναισθηματική κατάσταση, αλλά ο τρόπος ζωής που κορυφώνεται στην θυσία υπέρ των εχθρών. Αλλά το ζήτημα εντοπίζεται στο πώς θα καταστήσουμε αυτό το υπέροχο μήνυμα της αγάπης σύγχρονο.
9. Ο τρόπος μετάδοσης του μηνύματος ήταν ένα ακόμα θέμα που μας απασχόλησε. Με ποιους τρόπους θα το κάνουμε το μήνυμά μας σύγχρονο και άμεσο. Δεν είναι εύκολη υπόθεση. Συχνά η γλώσσα που συζητάμε, που διαλεγόμαστε, που απαντάμε δεν είναι απλή, αλλά ακαδημαϊκή, άλλοτε καταγγελτική, ή απολογητική με αποτέλεσμα το μήνυμα μας να μην φθάνει στον αποδέκτη. Οφείλουμε να δοκιμάζουμε νέους τρόπους χωρίς να χάσουμε τον στόχο μας. Κάτι τέτοιο δεν είναι ξένο στην παράδοσή μας. Οι άγιοι Κύριλλος και Μεθόδιος επικοινώνησαν στην γλώσσα των τότε λαών την διδασκαλία του Χριστού, ακολουθώντας το παράδειγμα του Χριστού που όχι απλώς μίλησε στην γλώσσα των ανθρώπων της εποχής του, αλλά πήρε και την σάρκα μας. 10.Εθελοντισμός, μια παρεξηγημένη υπόθεση.Ένα ακόμα σημείο που έπρεπε να αντιμετωπίσουμε ήταν το γεγονός ότι δεν υπάρχουν οι δυνατότητες να αμείβονται όλοι οι παραγωγοί μας. Αυτό είναι ένα μεγάλο πρόβλημα από πολλές πλευρές, μακάρι στο μέλλον να το υπερβούμε, αλλά ίσως είναι και μια πρόκληση σε μια εποχή, όπου τονίζεται και προβάλλεται παρά πολύ ο εθελοντισμός. Να δοκιμασθούμε και σ’ αυτό το επίπεδο. Πολλές μονάδες μας υπάρχουν χάρη στους εθελοντές τους οποίους ευχαριστούμε και πάλι. Αλλά ο εθελοντισμός δεν είναι μια εύκολη υπόθεση. Ο εθελοντισμός προϋποθέτει μεγάλη ωριμότητα και πειθαρχία, τα όρια να έχουν ήδη εσωτερικευθεί στον εθελοντή, για να έχει συνέπεια και συνέχεια, ειδάλλως η συνεργασία γίνεται άπιαστο όνειρο, η προχειρότητα και η γραφικότητα, καθημερινότητα.
Όλα τα παραπάνω να συμπυκνώνει το σύνθημα: «Νέο ξεκίνημα ίδια σχέση». Το «ίδια σχέση» αναφέρεται στο βασικό σκοπό του Ραδιοφώνου μας, που από την αρχή της ιδρύσεώς του ήταν η αναγγελία του μηνύματος της Εκκλησίας. Από αυτή την άποψη η σχέση με τον σκοπό και στόχο παραμένει η ίδια. Ενώ το «νέο ξεκίνημα» αναφέρεται στο νέο τρόπο με τον οποίο δοκιμάζουμε να επικοινωνήσουμε αυτό το μήνυμα στο εδώ και το τώρα, στους εγγύς και τους μακράν. (Συνεχίζεται)
.jpg)
.jpg)
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου