Μνήμη του Οσίου Πατρός ημων Ιωακείμ του Νέου του Θεοφόρου(Νοτενών)

                Μέρος Β

Ε) ΓΕΓΟΝΟΤΑ ΑΠΟ ΤΗ ΖΩΗ ΤΟΥ

Αξίζει να μνημονεύσουμε μερικά γεγονότα από τη ζωή του :

1) Σύμφωνα με την μαρτυρία του υποτακτικού του Δαυίδ(Μετέπειτα μεγάλου πνευματικού της πόλης των Πατρών) ο Οσιος ηταν ασκητικώτατος.Ειχε δύο μόνο τρίχινα πουκάμισα τα οποία ουδέποτε επλενε.Και επειδή δεν ηθελε να σκοτώνει τις ψείρες, απλωνε το ένα πουκάμισο εξω, οι ψείρες ψοφούσαν η εφευγαν, το φορούσε και κατόπιν απλωνε το άλλο. Η τροφή του Οσίου ηταν μόνο χυλός σίτου βρασμένος με μέλι, και μόνο κάθε Σάββατο και Κυριακή εστελνε τον υποτακτικό του και επαιρνε φαγητό από τη Μονή.

2) Όπως διηγείται επίσης ο Δαυίδ, ο Οσιος ασφάλιζε το κελλί του, για να μη γνωρίζει κανείς, ουτε ο υποτακτικός του τους αγώνες του και την ασκησή του που εκανε τη νύκτα.Ένα βράδυ όμως αφησε το κελλί του ανασφάλιστο.Συνέβη δε ο υποτακτικός του, μετα από ένα τρομακτικό ονειρο που ειδε,από τον φόβο του να καταφύγει στον Γέροντα και να ανοιξει τη πόρτα του κελλίου χωρίς να πει το «Δι’ ευχών» κατά την τάξιν των Μοναχών.Τότε βλέπει τον Οσιο να κοιμάται ορθιος κρεμασμένος με σχοινιά από τις μασχάλες.Ανάμεσα δε από τα σχοινιά ειχε δεμένη μια σανίδα και επάνω της ειχε τοποθετήσει ένα ευαγγέλιο ανοικτό.Προφανώς διάβαζε και για να μην τον πάρει ο υπνος, στηριζόταν στα σχοινιά, όπως διαβάζουμε σε πολλούς βίους των Αγίων.Όταν εξύπνησε και αντελήφθη τον υποτακτικό του επροφασίσθη ότι , ο,τι εκανε το εκανε για να αποφύγει τις ψείρες και τους ψύλλους που ησαν δήθεν στο κρεβάτι του.Αφού δε τον ενουθέτησε τον απέλυσε εν ειρήνη.

3) Μια μέρα επεσκέφθη τον Οσιο μια χήρα για να αφιερώσει κάποια κτήματα που ειχε στη Μονή, από ευλάβεια στον Οσιο.Ο Οσιος της ειπε : « Χριστιανή μου να μην αφιερώσεις τα κτήματά σου σε μας, γιατί οι πατέρες εδώ είναι γεωργοί και δεν ευκαιρούν να σε μνημονεύουν.Πήγαινε στο Μέγα Σπήλαιο η στους ταξιάρχες να τα αφιερώσεις, οπου εκεί οι πατέρες κάνουν συνεχώς αγρυπνίες και λιτανείες» και με αυτά τα λόγια την επεισε.Στους αδελφούς δε της Μονής ειπε : «Ηλθε και αυτή η ευλογημένη να μας κάμει να μην ευκαιρούμε να κάνουμε τον κανόνα μας.Ο Θεός όμως μας ελυπήθη και την επληροφόρησεν να αναχωρήσει».

4) Σε μια σύναξη των Πατέρων της Μονής, πρότειναν στον Γέροντα να αναλάβει το Μετόχι της Μονής στην Ενορία της Αγίας Παρασκευής στην παλιά Πατρα, ώστε με την υπόληψη που του ειχε ο Αρχιερέας και οι Αρχοντες να βοηθήσει την Μονή.Ο Οσιος μειδιάσας ειπε: «Οσο αισθάνεται ο νεκρός από το καπνό του θυμιάματος άλλο τόσο αισθάνομαι κι εγώ από αυτά που μου λέτε, γιατί πλησιάζει η αποδημία μου και φαντάζομαι εκείνο το Μετόχι και εκείνη την περιουσία, την οποία δεν θα αξιωθώ για την κακή ζωή που κάνω», και εδάκρυσε ο Οσιος.Οι δε αδελφοί μη θέλοντες να στεναχωρήσουν τον Γέροντα πήραν την ευλογία Του και ανεχώρησαν.

5) Δείγμα της αγιότητος του Οσίου είναι επίσης ένα κυπαρίσσι, το οποίο εφύτεψε ο Αγιος πάνω ακριβώς από τη σπηλιά οπου ασκήτεψε.

Παρ’ ότι το δεντρο είναι φυτευμένο σε βράχο συμπαγή, εν τούτοις ανεπτύχθη περισσότερο από τα αλλα δέντρα της περιοχής που είναι φυτευμένα σε γόνιμο εδαφος.Το κυπαρίσσι αυτό σώζεται μέχρι σήμερον και πολλοί χριστιανοί κόβουν μικρά τεμάχια και τα κάνουν φυλακτά.Ένα θαύμα που αποδίδεται σε παρόμοιο φυλακτό περιγράφει ο βιογράφος του Οσίου, ετσι όπως του το διηγήθηκε ο κ. Αντώνιος Μπίτρας κάτοικος της περιοχής Γλαύκου :Κατά τον εμφύλιο πόλεμο στα σύνορα της Βορείου Ελλάδος,οσες φορές ο λόχος του συνεπλάκη σε μάχες, αυτός ασπαζόταν το σταυρό που ειχε φτιάξει από το κυπαρίσσι του Οσίου, και ζητούσε τη βοήθεια του Αγίου Ιωακείμ.Και ενώ τα βλήματα των βαρέων οπλων επεφταν σαν βροχή δίπλα του,η δεν εκρήγνυντο, η δεν τον εύρισκαν, τη στιγμή που οι αλλοι συνάδελφοί του επεφταν γύρω του κατά δεκάδες!!!

Στ) ΔΥΣΠΙΣΤΙΕΣ ΠΕΡΙ ΤΗΣ ΑΓΙΟΤΗΤΟΣ ΤΟΥ ΟΣΙΟΥ

- Το ετος 1976, γράφει ο Μοναχός Παντελεήμων(Βιογράφος), ηρθε να μονάσει μαζί μου ο Ηλίας Ευαγγελάτος-νυν Ιωακείμ Ιερομόναχος.Την ημέρα της κουράς του εκρινα καλό να του δώσω το ονομα Ιωακείμ προς τιμήν του Οσίου.Ο Μοναχός όμως αρχισε να δυσπιστεί περι της αγιότητος του Οσίου, που την απέδιδε στην προσωπική μου ευλάβεια καθώς και στο γεγονός ότι είναι συγχωριανός μου.Κατά την ημέρα όμως της εορτής του Οσίου (3 Ιουλίου), οπου ετέθη για προσκύνημα λείψανο του Οσίου που εχουμε(Καψάλα), αισθάνθηκε μόνο αυτός τέτοια ευωδία, ώστε με συντριβή καρδίας γονάτισε και προσύνησε το ιερό λείψανο του Οσίου ζητώντας συγχρόνως συγχώρεση από τον Οσιο για την απιστία του.

-Κάποιος Μοναχός της Μονής Διονυσιου Ζακύνθου,

όταν ακουσε για τον Οσιο Ιωακείμ ειπε χλευαστικά: «Αγιαμα- και οι παλιοχωριάτες αγιάζουνε ;».Την επόμενη νύχτα βλέπει στον υπνο του τον Οσιο με τη ράβδο του να του λέει :Γιατί αδελφέ με κατακρίνεις χωρίς να πληροφορηθείς;Να ελθεις το συντομώτερο στο Μοναστήρι μου να ομολογήσεις το σφάλμα σου, γιατί εχεις να παιδευθής βαρύτατα.Μπαίνοντας στο Ναό και βλέποντας το ιερό λείψανο του Αγίου, τον αναγνώρισε, γονάτισε και για αρκετή ωρα φώναζε : «Πιστεύω Αγιε του Θεού, βοήθει μοι τη απιστία και συγχώρεσέ με για ότι ειπα κατά της αγιωσύνης σου».

Ζ) Η ΑΓΙΟΤΗΤΑ ΣΤΗΝ ΕΚΚΛΗΣΙΑ

Παίρνοντας αφορμή από τα τελευταία δυο περιστατικά δυσπιστίας(Του Μοναχού Ιωακείμ και του Μοναχού από τη Ζάκυνθο) απέναντι στην αγιότητα του Οσίου, θα ηθελα να κάνω μερικές σκέψεις για το πώς βλέπει η Εκκλησία τον «Αγιο» και την «Αγιότητα».

α)Συνήθως στη σκέψη των ανθρώπων η εννοια της αγιότητος συνδέεται με κριτήρια ηθικολογικά και ψυχολογικά.

Για την Εκκλησία όμως αγαπητοί :Αγιος είναι μόνο ο Θεός.Απ’Αυτόν και μόνο και τη σχέση μαζί Του πηγάζει κάθε αγιότητα.Η αγιότητα δεν είναι κτήμα κανενός,οσο «αγιος» και αν είναι κανείς στη ζωή του,αλλά θέμα σχέσεως προσωπικής με το Θεό. Οι αγιοι δεν διαθέτουν δική τους αγιότητα,αλλά μετέχουν σ’εκείνη του Θεού στο βαθμό που μόνο Εκείνος ευδοκεί και θέλει.Ο Θεός δοξάζει τους αγίους όχι με τη δική τους δόξα, αλλά με την ιδια Του τη δόξα.Οι αγιοι αγιάζονται και δοξάζονται όχι με μια αγιότητα και μια δόξα που πηγάζει από μέσα τους,αλλά με την αγιότητα και τη δόξα του ιδιου του Θεού (Βυζαντινή αγιογραφία – χρήση φωτός απ’ εξω προς τα μέσα).

Ο Θεός αγιάζει οποιον θέλει,φτάνει να υπάρχει η ελεύθερη συγκατάθεση,θέληση του αγιασμένου.Η αγιότητα δεν εξαρτάται από τα ηθικά κατορθώματα του ανθρώπου,αλλά από τη Χάρη του Θεού,από τον βαθμό της προσωπικής σχέσης μας με το Θεό.(Η Θεοτόκος ονομάζεται «Παναγία» και «Υπεραγία»,όχι για τις αρετές της,αλλά γιατί αυτή περισσότερο από κάθε άλλο ανθρωπο ενώθηκε με το Θεό δίνοντας σάρκα και αίμα στον Υιό του Θεού).

Όπως τονίζει ο Αγιος Μάξιμος ο Ομολογητής,εμείς μόνο την προαίρεσή μας συνεισφέρουμε,χωρίς την οποία ο Θεός δεν ενεργεί.Ο κόπος και η άσκησή μας δεν παράγουν την αγιότητά μας,αφού μπορούν να αποδειχθούν όλα χωρίς καμμιά αξία,σκύβαλο.Αγιότητα σημαίνει μετοχή και κοινωνία στην αγιότητα του Θεού=Θέωση.

Κάθε αγιότητα που στηρίζεται στις αρετές μας, στην ηθική μας, στα προσόντα μας, στην ασκησή μας κ.λ.π. είναι δαιμονική και δεν εχει καμία σχέση με την αγιότητα της Εκκλησίας.

Ισως δεν υπάρχει πιο αποκαλυπτικό σημείο της ζωής του χριστιανού του τι είναι αγιότητα, από την εκφώνηση του Ιερέως, όταν υψώνει το Τίμιο Σώμα λίγο πρίν από τη Θ.Κοινωνία : «τα αγια τοις αγίοις»,δηλαδή το Σώμα του Χριστού και το Αιμα Του είναι αγια και προσφέρονται στους «αγίους», τα μέλη της Εκκλησίας προς κοινωνίαν.Η απάντηση του λαού στην εκφώνηση αυτή είναι συγκλονιστική : «εις αγιος, εις Κύριος, Ιησούς Χριστός, εις δόξαν Θεού Πατρός».Ενας είναι μόνο αγιος, ο Χριστός – εμείς είμαστε αμαρτωλοί – και η αγιότητά Του, στην οποία καλούμεθα να συμμετάσχουμε και εμείς οι αμαρτωλοί,δεν αποβλέπει σε τίποτε άλλο από τη δόξα του Θεού ( εις δόξαν Θεού Πατρός ).Αυτά ηθελα να πω σαν απάντηση στον Μοναχό από τη Ζάκυνθο που εθεσε το ερώτημα : «Και οι παληοχωριάτες αγιάζουνε;».

β)Θα ηθελα επίσης να πω και δυο λόγια για την ευωδία που αισθάνθηκε ο Μοναχός Ιωακείμ και ζήτησε συγνώμη από τον Οσιο.

Ο ανθρωπος θέλει να αγγίξει,θέλει να πιάσει τα αμφια των αγίων,θέλει να μυρίσει την ευωδία των ιερών λειψάνων,θέλει να γευτεί.Αυτό δεν είναι δεισιδαιμονία,ουτε ειδωλο-λατρεία,είναι φυσικό για τον ανθρωπο ως ψυχοσωματική ύπαρξη.Είναι η ζωή της Εκκλησίας,ζωή όχι μόνο της ψυχής,του νού η του συναισθήματος,αλλά και του σώματος,ζωή ολοκληρωμένη.

Δεν πρέπει να λησμονούμε ότι η ανατολική χριστιανική παράδοση ουτε υποτίμησε, ουτε χυδαιοποιησε το ανθρώπινο σώμα,αλλά θεολογικά δίδαξε την ισοτιμία του με το ανθρώπινο πνεύμα.Δίδαξε την απόλυτη ενότητα σώματος και ψυχής.Ο ανθρωπος δεν είναι μόνο ψυχή,ουτε μόνο σώμα,αλλά ψυχή και σώμα.«Η ψυχή χωρίς το σώμα είναι φάντασμα και το σώμα χωρίς την ψυχή ,πτώμα»(π.Αλέξανδρος Σμέμαν).

Και η ισοτιμία του σώματος απέναντι στη ψυχή,διατυπώθηκε με τη διδασκαλία της αθανασίας και του σώματος και της συμμετοχής του σε ολες τις διαδικασίες της υπάρξεως.

Αυτή δε η διδασκαλία εγινε πράξη στη λει-τουργική ζωή της Εκκλησίας:

-με την προσκύνηση των ιερών λειψάνων

-με την ισότιμη συμμετοχή του σώματος(σημείο του σταυρού,μετάνοιες,κίνηση λειτουργική)

-με την χρησιμοποιηση ολων των αισθή-σεων(ορασης,αφής,ακοής,οσφρησης,γεύσης).

Στην καθ’ημάς χριστιανική Ανατολή το λυτρωτικό μήνυμα δεν ακούγεται μόνο,όπως γίνεται στη Δύση,αλλά βλέπεται,πιάνεται,τρώγεται και μυρίζεται με τη βεβαιότητα ότι κάποτε η οσμή μπορεί να είναι το πιο αποτελεσματικό μέσο για τη μετάδοση του λυτρωτικού μηνύματος και το ιδιο βέβαια ισχύει για ολες τις αισθήσεις.

Να σας αναφέρω ένα παράδειγμα σ’ ένα σπίτι που ειχε πεθάνει ο ευλαβής πατέρας,η μάννα κι ο γιός δεν πήγαιναν στην Εκκλησία,κι αυτό για καιρό.Αλλά μια μέρα κάλεσαν τον Ιερέα στο σπίτι για αγιασμό.Οταν έφυγε ο Ιερέας,η μάννα φώναξε το γιό,ένα παληκάρι 20 χρονών,να φάει.Ελα του λέει,να φάς,εργαζόσουν ολο το πρωί και εισαι κουρασμένος και πεινασμένος.Και ο γιός τι απάντησε?Μάννα άσε με,δεν πεινάω.Αυτή η ευωδία από τον αγιασμό και το θυμίαμα μου φτάνει.

Βλέπετε,η ορθόδοξη ζωή,είναι κάτι το ολό-κληρο,δεν κομματιάζεται,δεν περιορίζεται μόνο στη λογική,στο μυαλό,αλλά και ουτε μόνο στη ψυχή.Περιλαμβάνει και το σώμα!!!

Ενας Επίσκοπος Σέρβος, γράφει κάπου ο Σεβασμιώτατος Αθανάσιος Γιέβτιτς, που ζει στο εξωτερικό,ηρθε σ’ένα μοναστήρι στη Σερβία.Ειδε,λοιπόν,σε μια αγρυπνία τους ανθρώπους που γονατίζανε και ακουμπούσανε το κεφάλι τους κάτω στο δάπεδο της Εκκλησίας κι ελεγε:«Αυτό το πράγμα δεν θα το δείς στη Δύση.Εδώ οι ανθρωποι προσκυνάνε το Θεό ολόψυχα και ολόσωμα».

Η συμμετοχή του σώματος στην ορθοδοξία εκφράζεται με την ασκηση(νηστεία-μετάνοιες-εγκράτεια κ.λ.π.),Χωρίς αυτό να σημαίνει απόρριψη του σώματος.Όταν αρρώστησε ο π. Ιουστίνος,ευλογούσε τα φάρμακα που του εδιναν,τα ευλογούσε πρίν τα πάρει κι ελεγε: «Νάναι ευλογημένοι εκείνοι που τα φτιάχνουνε,γιατί κι αυτοί είναι στην υπηρεσία του Θεού».Πρέπει να κρατάμε την υγεία μας,ελεγε,αν μ’αυτή μπορούμε να υπηρετήσουμε περισσότερο το Θεό.Δεν πρέπει να είμαστε πολέμιοι του σώματος.

Η ευωδία των ιερών λειψάνων, είναι μια απόδειξη ότι μέσα στον ανθρωπο υπάρχει η ακτιστη Χάρη και ενέργεια του Θεού.Η Χάρη του Θεού δια της ψυχής διαπορθμέυεται και στο σώμα, και αυτό βέβαια εκδηλώνεται ειτε με την ευωδία ειτε με το θαύμα.Τα σώματα των αγίων, λόγω της Θείας Χάρης που ενοικεί σ’ αυτά, δεν θεωρούνται νεκρά, αλλά ζωντανα και γι’ αυτό θαυματουργούν.Οι αγιοι είναι ζωντανοί, επειδή ενώθηκαν με τον αίτιο της ζωής, την αυτοζωή, τον Χριστό.

γ) Θυμαστε στη σύναξη των Πατέρων της Μονής, οταν πρότειναν στον Γέροντα να αναλάβει το Μετόχι της Μονής στην Ενορία της Αγίας Παρασκευής στην παλιά Πατρα, τι ειπε ο Οσιος : «Οσο αισθάνεται ο νεκρός από το καπνό του θυμιάματος άλλο τόσο αισθάνομαι κι εγώ από αυτά που μου λέτε, γιατί πλησιάζει η αποδημία μου και φαντάζομαι εκείνο το Μετόχι και εκείνη την περιουσία, την οποία δεν θα αξιωθώ για την κακή ζωή που κάνω», και εδάκρυσε ο Οσιος.

Αυτό είναι ένα χαρακτηρηστικό παράδειγμα αυτομεμψίας.Αυτομεμψία είναι το να μέμφεται κανείς τον εαυτό του, να τον κατακρίνει και να τον καταδικάζει.Είναι αυτό που ο Μέγας Βασίλειος ονομάζει «πρωτολογία»,που σημαίνει ότι πρέπει να λέμε εμείς τον πρώτο καταδικαστικό λόγο εναντίον του εαυτού μας, για να μην μας πληγώνει ο λόγος του αδελφού μας.Η αυτομεμψία δείχνει την παρουσία του ορθοδόξου ηθους.Ο πραγματικός χριστιανός, δεν διακρίνεται για την αυτάρκεια, δεν κατηγορεί τους αλλους, αλλά τον ιδιο τον εαυτό του, βλέπει την κατάστασή του, τα χάλια του, βιώνει την μετάνοια.

Εμείς εχουμε την αντίληψη ότι ο Χριστιανός είναι ενας αναμάρτητος και τέλειος ανθρωπος.Την τελειότητα την εχουμε συνδέσει με μερικές επιφανειακές αρετές και εκδηλώσεις γιατί αγνοούμε το βαθύ περιεχόμενο της εν Χριστώ τελειότητος.Άλλο πράγμα όμως είναι η εν Χριστώ τελειότητα,που συνδέεται με τον εσω ανθρωπο,με την εσωτερική αναγέννηση και την σταδιακή μόρφωση της εκόνας του Χριστού μέσα μας, και άλλο πράγμα είναι η νευρωτική κατάσταση της τελειομανίας-όπως τονίζει η σύγχρονη ψυχολογία που εκφράζει την ασπρόμαυρη ηθικη,τον δυτικό χριστιανισμό και είναι μια εξωτερική,επιφανειακή εκδήλωση του ανθρώπου (Προγραμματισμός-προσοχή στις λεπτομέρειες = νεύρωση,σχιζοφρένεια).Η ορθόδοξη τελειότητα δεν εχει τέλος.Ο χριστιανός είναι ενας ανθρωπος που δεν είναι στάσιμος και που αναπτύσσεται διαρκώς.Τίποτα δεν εχει κριθεί ακόμα.Δεν εχει φθάσει κάπου, βρίσκεται σε διαρκή κίνηση.

Στη σχέση μας με το Θεό βρισκόμαστε ακόμα στο πρώτο ημίχρονο.Ολα είναι ακόμη ανοικτά,όλα παίζονται…Το γεγονός αυτό δεν μπορεί να δημιουργήσει στον ανθρωπο αυτάρκεια και ετσι να  οδηγήθεί στη κατάθλιψη και την ψυχική διαταραχή.Εχει μια μεγαλόπνοη προοπτική στη ζωή του.

Οι αγιοι μας παίρνουν από το χέρι και μας μαθαίνουν αυτή την προοπτική.Μας μαθαίνουν να βαδίζουμε, να προσευχόμαστε, να υπομένουμε, να ελπίζουμε, να ξεπερνάμε τις δυσκολίες και τα προβλήματα.Μας διδάσκουν τη ταπείνωση, την αυτομεμψία, τη μετάνοια, την αγάπη, την ελευθερία, την ανιδιοτέλεια, τη κένωση.Οι αγιοι μας δίνουν μαθήματα ορθόδοξου ηθους και αγωγής.

Σήμερα οι λόγοι και οι βίοι των αγίων εχουν αντικατασταθεί από μια στείρα ηθικολογία και ένα προτεστάντικο ευσεβισμό.Αυτή η λαθεμένη αγωγή είναι η αιτία,ωστε η αγιότητα στο ακουσμά της και μόνο να μας τρομάζει και να μας δειλιάζει,να μας κάνει να σκεπτόμαστε πως είναι κάτι πολύ μακρινό, κάτι απιαστο, κάτι που υπάρχει αλλά που δεν είναι για μας.

Η αγιότητα σήμερα είναι ένα λησμονημένο οραμα. Παραπέμπει σε κάτι εντελώς ασχετο και ξένο προς την εποχή μας και τις αναζητήσεις του σύγχρονου ανθρώπου.

Κάποτε υπήρχε, γιατί αυτό ενέπνεε τον πολιτισμό μας, γιατί οι ανθρωποι ζούσαν με τους αγίους και αντλούσαν απ’ αυτούς το μέτρο του πολιτισμού τους.Η Εκκλησία όμως συνεχίζει να επιμένει : Μόνο το οραμα της αγιότητος θα σωσει τον κόσμο. Γι’αυτό και τιμά τους αγίους.Τιμά τους αγίους με την ανέγερση Ιερών Ναών και με διάφορες ετήσιες εορταστικές εκδηλώσεις.

Ένας ακόμη Ιερός Ναός, ο οποίος θα προστεθεί στις χιλιάδες Ιερών Ναών της Ορθόδοξης Οικουμένης είναι και ο Νέος Ενοριακός Ναός του Οσίου Ιωακείμ του Νέου του Θεοφόρου που ανεγείρεται στην περιοχή της Εξω Αγυιάς Πατρών .
Πάτερ Οσιε, Χριστόν τον Θεόν ικέτευε,δωρήσασθε ημίν το μέγα ελεος.