Κυριακή 21 Ιουνίου 2009

Εσωτερική ησυχία

Κυριακή Β Ματθαίου
Απόστολος
Προς Ρωμαίους 2,10-16
(…των λογισμών κατηγορούντων και απολογουμένων εν ημέρα οτε κρινεί ο Θεός τα κρυπτά των ανθρώπων…. στιχ.15-16) .

Μέσα στα κρυπτά των ανθρώπων, που μια μέρα θα αποκαλυφθούν είναι και οι λογισμοί. Οι λογισμοί δεν είναι κάποιες σκέψεις, αλλά εικόνες και ερεθίσματα που προέρχονται κυρίως από την οραση, την ακοή και την φαντασία και προτείνουν κάτι δελεαστικό. Ερχεται ας πούμε μέσα μας μια εικόνα ενός πλούσιου, και αμέσως η σκέψη: «Αν κάνω αυτό και παω εκεί θα αποκτήσω χρήματα».Ολο αυτό λέγεται λογισμός. Ειναι μια πρόταση που μπορεί να προχωρήσει πάρα κάτω και να καταλήξει στην αμαρτία και στο πάθος. Ειναι η αρχή της εξέλιξης του πάθους.
Κατόπιν ξεκινάει μια πάλη μεταξύ λογισμού και ελευθερίας, γίνεται κάποιος συνδυασμός και ακολουθεί η συγκατάθεση, η επιθυμία για την πραγματοποιηση, η διάπραξη της αμαρτίας και το πάθος.
Και το πάθος δεν είναι απλώς μια παράβαση, κάτι το αντικανονικό και αρα μεμπτό, αλλά ασθένεια πνευματική με ψυχοσωματικές επιπτώσεις. Αποσταθεροποιείται ολόκληρη η υπαρξη, κλονίζεται η υγεία του ανθρώπου.

Η ορθόδοξη παράδοση μας όμως δεν εντοπίζει μόνο την ασθένεια, αλλά προσφέρει θεραπευτική μέθοδο και αγωγή. Προσφέρει τον «ησυχασμό» η την «νοερά ησυχία». Με τη νήψη(πνευματική εγρήγορση) αποφεύγουμε τα εξωτερικά ερεθίσματα και κρατούμε το νου μας καθαρό από κάθε πρόταση δελεαστική, ενώ με την αδειάλειπτη προσευχή η καρδια μας προσηλώνεται μόνο στο ονομα του Χριστού, και λαμβάνει πολλή Χαρη από το Θεό. Αυτό λέγεται νοερά ησυχία. Οταν οι νοερές αισθήσεις της ψυχής καθαρισθούν και αναπτυχθούν τότε μιλάμε για νοερά ησυχία.
Με αλλα λόγια νοερά ησυχία είναι η νέκρωση των λογισμών, η απελευθέρωση του νού από τις εξωτερικές αισθήσεις και τη λογική, η απαλλαγή από τις εικόνες της φαντασίας, η μεταμόρφωση των παθών και η μεταστροφή τους στις αντίστοιχες αρετές. Αυτή τη νοερά ησυχία βίωσαν οι αγιοι και εφθασαν στην κοινωνία με το Θεό.
Σήμερα οι χριστιανοί συνήθως με τον ορο ησυχία εννοούν κυρίως τη σωματική ησυχία. Γι’ αυτό και προσπαθούν παση θυσία να αποκτήσουν ένα εξοχικό σπίτι, ένα καταφύγιο μακριά από το θόρυβο της πόλης για να ηρεμήσουν και να ξεκουραστούν. Αυτή είναι μια μεγάλη ανάγκη της σύγχρονης εποχής και δεν μπορεί κανείς να το αμφισβητήσει.

Η εξωτερική, σωματική ησυχία οπωδήποτε βοηθάει στην ανάπτυξη της εσωτερικής, νοεράς ησυχίας, τουλάχιστον στην αρχή. Οι Πατέρες το γνώριζαν πολύ καλά αυτό και γι’ αυτό εφευγαν στην ερημο για να καθαρθούν εσωτερικά. Ομως αυτό δεν είναι απόλυτο.Μπορεί κάποιος να ζεί στην πολύβουη Αθήνα ζωή ησυχαστική και κάποιος άλλος να ζεί στο Αγιον Ορος και να είναι ανήσυχος,ταραγμένος εσωτερικά, κλεισμένος στη φυλακή των αισθήσεων.
Ομως, με το να αναζητούμε τη σωματική ησυχία και να αγνοούμε την νοερά ησυχία, τη θεραπευτική αγωγή των Πατέρων, δεν θα μπορέσουμε ποτέ να δούμε κατάματα τον εαυτό μας και θα ζούμε διαρκώς μεσα σε ψυχολογικά προβλήματα και υπαρξιακά ερωτήματα.
Βλέπουμε αγαπητοί ότι τελικά η εκκλησιαστική ζωή, η ορθόδοξη παράδοση μας, δεν είναι απλή και εύκολη αλλά πολύπλοκη και δύσκολη. Ειναι επιστήμη, εχει θεραπευτική μέθοδο και αγωγή. Αντιμετωπίζει τον ανθρωπο ως ασθενή και τον θεραπεύει στο θεραπευτήριο που είναι η Εκκλησία.
Εάν ετσι και μεις αντιμετωπίζουμε τον εαυτό μας, δηλαδή ως ασθενή που χρειάζεται θεραπεία, τότε και μονο τότε μπορούμε να δούμε τον συνάνθρωπο μας με επιείκεια και κατανόηση. Διαφορετικά τότε θα αντιμετωπίζουμε το Θεό και τον κόσμο. Θα αλλάξει η ζωή μας, θα επέλθει η θεραπεία μας.

4 σχόλια:

palios synathlitis είπε...

H Εσωτερικη ησυχια,ο Ησυχασμος πρεπει να μαθητευθει κοντα σε οσους ηδη εχουν καθαρθει γιατι ετσι θα μεταδοθει ως αμιγης θεραπεια...

Ιωάννης Νικόπουλος είπε...

Παλιέ και μάλλον γνώριμε συναθλητά, ασφαλώε και ετσι ειναι οπως τα λές...Εμείς δεν διεκδικούμε τον τίτλο του καθαρού, αλλά μόνο του μετανοούντος αμαρτωλού...

apousia είπε...

Το να δεις κοντά σε ποιους θα μαθητεύσεις είναι το δεύτερο.(Άλλωστε όπως πολύ σωστά γράφετε Πατέρα Ιωάννη,κυρίως μετανοούντες αμαρτωλοί υπάρχουν,μεταπτωτικοί άνθρωποι που προσπαθούν από την κάθαρση να περάσουν στο φωτισμό και -ελάχιστοι ή ένας στην κάθε γενιά λέει ο Ισαάκ ο Σύρος-στη θέωση)

Το πρώτο είναι να συνειδητοποιήσεις πως οι αλλεπάλληλες πτώσεις που γεννούν τα πάθη σου, είναι αρρώστια της ψυχής σου,να αυτοδιαγνωστείς ως ασθενής και να αναζητήσεις θεραπευτήριο και θεραπεία.

Κρατάω από το post πως η Ορθόδοξη ασκητική θεραπευτική πράξη και προσέγγιση είναι πολύπλοκη και σύνθετη,με ό,τι αυτό συνεπάγεται...

Ιωάννης Νικόπουλος είπε...

Αγαπητή Μαρίνα, την Καλησπέρα μου!
Σωστά τα τοποθετείς και σε ευχαριστώ για την παρέμβαση σου.
Αυτά ειναι μεγάλα θέματα και χρειάζονται συνέδρια ολόκληρα να γίνουν για να ερευνηθούν διεξοδικώς.
Μένω μόνο σε κάποιες σκέψεις του Μητροπολίτου Περγάμου κ.Ιωάννη Ζηζιούλα απο μια εισήγηση του με θέμα:"Νόσος και θεραπεία στην ορθόδοξη θεολογία"(Πρακτικα ημερίδας,Θεολογία και ψυχιατρική σε διάλογο,εκδ.Αποστολικης Διακονίας,Αθήνα 1999, σ.σ.133-156)
Αντιγράφω:
-Η Εκκλησία δεν θεραπεύει τόσο με αυτά που εχει...η με αυτά που λέει...(δεν ειναι φαρμακείο), οσο με αυτό που ειναι(θεραπευτήριο): Κοινότητα αγάπης...στην οποία εντασσόμενος ο ανθρωπος εθίζεται να αγαπά και να αγαπάται ελεύθερα...προσφέρει δηλαδή τη δυνατότητα στον ανθρωπο να μεταβεί απο την κατάσταση του ατόμου σ' εκείνη του προσώπου...
-...η σωτηρία βρίσκεται στο ιδιο το γεγονός της Εκκλησίας και της ενσωμάτωσης σ' αυτήν....και μόνον εκεί, σιγά-σιγά και μακροπρόθεσμα θα επέλθει η θεραπεία...