"ΚΑΥΤΕΣ ΕΠΙΚΑΙΡΟΤΗΤΕΣ"

Κείμενο του Σεβασμιωτάτου Μητροπολίτου Πατρών

κ.κ. ΧΡΥΣΟΣΤΟΜΟΥ

Έχει καταντήσει της «μόδας» τον τελευταίο καιρό να ακούγονται κάποιες απαξιωτικές φωνές, περί του ρόλου της Εκκλησίας στην κοινωνία και το σύγχρονο γίγνεσθαι. Μάλιστα σε κάποιες τελετές ορκωμοσίας των νέων αιρετών Αρχόντων, υπήρξαν τινές, οι οποίοι ετόλμησαν να είπουν, ότι η Εκκλησία είτε δεν έχει θέση στις τελετές αυτές (βλ. Δημητσάνα, όπου αντέδρασε και δικαίως, ο άξιος Μητροπολίτης της, επικροτούμενος από το σύνολο του ευσεβούς Λαού), είτε ότι η Εκκλησία, καιρός είναι, να ασχοληθή με τα του οίκου της, είμαστε υπέρ του πλήρους χωρισμού Εκκλησίας και Πολιτείας κ.λ.π. (βλ. Πάτρα, όπου αμέσως απαντήσαμε περί του ρόλου και της προσφοράς της Εκκλησίας στο κοινωνικό σύνολο). Βεβαίως ο λόγος μας ήτο συνετός και ουσιαστικός και δεν απέβλεπε στο να δημιουργήση ταραχή στην τόσο ωραία Εκδήλωση της Ορκωμοσίας του αγαπητού μας πρώτου Αιρετού Περιφερειάρχου Δυτικής Ελλάδος κ. Αποστόλου Κατσιφάρα και του Περιφερειακού Συμβουλίου. Όμως η πρόκληση δεν έπρεπε να μείνη χωρίς απάντηση.

Όλα αυτά, μας εδημιούργησαν και μας δημιουργούν πόνο ψυχής, διότι λέγονται από χείλη ανθρώπων, οι οποίοι εγεννήθησαν και ανετράφησαν και ζουν σε ένα χώρο και σε ένα κλίμα το οποίο διαποτίστηκε με τα νάματα της Ορθοδόξου Εκκλησίας και αναπνέουν τον αέρα της ελευθερίας, τον οποίο με αγώνες εκέρδισε αυτός ο Λαός που είχε και έχει βαθειά ριζωμένη στην καρδιά του την πίστη στον μόνο Αληθινό Θεό, ο Οποίος έγινε άνθρωπος για μας. Αυτή η πίστη στόν Θεό της αγάπης, έκανε αυτό τον Λαό να αγκαλιάζη χωρίς διακρίσεις όλους τους ανθρώπους και να μπορή να θυσιάζεται για τις πανανθρώπινες αξίες και τα ανθρώπινα δικαιώματα, τα οποία βάναυσα οι επικριτές της Εκκλησίας καταπατούν, εκφράζοντας για την Πατρίδα μας, την δημοκρατική Ελλάδα, ένα επικίνδυνο ρατσισμό, εις βάρος αυτής ταύτης της υποστάσεως του Έθνους μας, της Πατρίδος μας. Τούτο το γεγονός είναι πρωτοφανές και πρωτάκουστο, μάλιστα όταν οι πάντες, όπου γης, υπερασπίζονται (και καλώς, κάλλιστα πράττουν) την ιδιοπροσωπεία τους και τις αξίες της παραδόσεως και του τόπου τους.

Επί χρόνια τώρα, στην Πατρίδα μας, αυτές οι φωνές δηλητηριάζουν τις ψυχές των ανθρώπων, των Νεοελλήνων, οι οποίοι τα τελευταία έτη μεγάλωσαν και διαπαιδαγωγήθηκαν δυστυχώς, μέσα σε ένα τέτοιο κλίμα, όπου ακούγονται τέτοιες θέσεις ακυρωτικές των θεσμών, των προσώπων και των αξιών. Τα αποτελέσματα εμφανή. Αποδιοργάνωση της κοινωνίας, διάλυση των οικογενειών, διάλυση της παιδείας, απαξίωση των θεσμών, καταρράκωση της ανθρωπίνης προσωπικότητας και αυτής ταύτης της ζωής.

Από την άλλη μεριά, δυστυχώς, υπάρχει μια απάθεια και ένας «ωχαδερφισμός», πράγματα επικίνδυνα για την πορεία των κοινωνικών μας πραγμάτων. Η όποια υγιής αντίδραση θεωρείται ως προσπάθεια φίμωσης της ελευθερίας.

Φαίνεται ότι, μερικοί, θεωρούν ελευθερία, το να μιλάνε μόνο ολίγοι και να λένε ο,τι θέλουν, προσβάλλοντας θεσμούς και πρόσωπα και ρίχνοντας λάσπη σε αξίες διαχρονικές, χωρίς, κατ’ αυτούς, να έχη το δικαίωμα κάποιος να αντιδράση η να διαμαρτυρηθή η να υπερασπιστή τον εαυτό του και τον θεσμό που υπηρετεί.

Η στοχοποίηση  και γνωστή  είναι και επαναλαμβάνεται κατά καιρούς, εις βάρος της Εκκλησίας, η οποία Εκκλησία είναι το λίκνο αυτού του Λαού, η κρηπίδα του, το θεμέλιό του δηλαδή, αυτή ταύτη η υπόστασή του.

Η τακτική γνωστή. Κάθε τόσο και ένα πλήγμα στο σώμα της Εκκλησίας από συγκεκριμένα κέντρα, τα οποία πάντοτε εστόχευαν στο να αποδυναμώσουν την σχέση του Λαού με την πνευματική του μάνα, και τροφό.

Την μια φορά με το παραμύθι περί της «αμυθήτου» Εκκλησιαστικής περιουσίας, για την οποία πολλάκις έχομε μιλήσει, ενημερώνοντας τον ευσεβή Λαό μας, αλλά και όποιον άλλον έχει ερωτήματα επ’ αυτού, ότι δηλαδή η υπόθεση αυτή είναι μια αισχρή προπαγάνδα εις βάρος της Εκκλησίας, αφού μόνο το 4% έχει απομείνει από την Εκκλησιαστική περιουσία, από τις κατά καιρούς απαλλοτριώσεις της από το κράτος για τους «κοινωφελείς» σκοπούς του, και από το εναπομείναν μέρος της περιουσίας αυτής κάποιο τμήμα είναι δεσμευμένο ως δασικό και κάποιο άλλο για διαφόρους λόγους δεν είναι δυνατόν να αξιοποιηθή. Από αυτό, το εναπομείναν μέρος της περιουσίας της, η Εκκλησία στηρίζει αυτόν τον Λαό, τον πονεμένο, τον προδομένο, τον αδικημένο και πολλάκις εμπαιζόμενο.

 Από αυτά η Εκκλησία επιτελεί το τεράστιο κοινωνικό έργο της στηρίζοντας τα λαϊκά στρώματα, που απλώνουν το χέρι τους, ειδικά σήμερα για ένα πιάτο φαγητό και για μια εργασία, προκειμένου να εξασφαλίσουν τα προς το ζειν, τα οποία δυστυχώς τους στερεί καθ’ ημέραν το σύστημα.

Ποιός περίμενε, ότι θα φτάσωμε στο σημείο, ώστε αρχές του 2011, να λειτουργούν συσσίτια στις Ενορίες και να έρχονται κάθε ημέρα και περισσότεροι άνθρωποι να χορτάσουν την πείνα τους και να βρουν παρηγοριά και απαντοχή. Ναι, κάθε ημέρα και περισσότεροι προσέρχονται με εμπιστοσύνη στην μάνα τους, που λέγεται Εκκλησία και την οποία βάναυσα πλήττουν οι εχθροί της. Είναι σαν να σκοτώνουν την μάνα, ώστε να μην μπορή να θηλάση το παιδί της και να ζήση. Ποιός, λοιπόν, είναι εναντίον των λαϊκών στρωμάτων, η Εκκλησία η εκείνοι που την πλήττουν  θέλοντας να στερήσουν από τον Λαό την πηγή της ζωής;

Τελευταία ακούγονται πλείστες όσες, ανεύθυνες γνώμες περί του θέματος της μισθοδοσίας των Κληρικών.

Μια άλλη αισχρή προπαγάνδα των γνωστών κύκλων εναντίον της Εκκλησίας. Δυστυχώς, βομβαρδίζονται οι άνθρωποι με συνθήματα εναντίον των Κληρικών μας, των ηρώων αυτών, οι οποίοι καθ’ ημέραν αναλίσκονται για να ζήση αυτός ο τόπος, για να βρίσκουν λόγον αγάπης και παραμυθίας οι άνθρωποι στις πόλεις μας και στα δύστυχα χωριά μας, τα οποία η πολιτική των τελευταίων ετών, τα ρήμαξε και τα ενέκρωσε.

Αυτοί, οι Ιερείς μας, τώρα, που δεν υπάρχει τίποτε στην Ύπαιθρο χώρα, ούτε σχολεία, ούτε δάσκαλοι, ούτε κάποια αρχή να νοιάζεται για τον τόπο, όπου γέροντες πολλάκις εγκαταλελειμμένοι ζώντες με σύνταξη της πείνας, αγωνίζονται να κρατηθούν αξιοπρεπώς στην ζωή, αυτοί οι Ιερείς μας μένουν πιστοί στο χρέος κάθε ημέρα «φυλάσσοντες τον τόπο» και στηρίζοντας ο,τι έχει απομείνει, από τις ψυχές μέχρι την πολιτιστική και ιστορική μας παράδοση και κληρονομιά.

Σ’ αυτούς τους Ιερείς μας, οι οποίοι εργάζονται νύχτα και ημέρα στις πόλεις και τα χωριά μας, παρέχεται ο μισθός, αυτός που παρέχεται, ως μία συμβατική υποχρέωση του κράτους για την περιουσία, την οποία έχει κατά διαστήματα πάρει από την Εκκλησία. Και όμως, αυτό αποσιωπάται τεχνηέντως, ώστε να ρίχνεται λάσπη συνεχώς στα πρόσωπα των Ιερέων μας, οι οποίοι είναι οι φρυκτωροί αυτού του τόπου και οι υπηρέτες του Λαού. Όλοι αυτοί που υποστηρίζουν την διακοπή της μισθοδοσίας του Κλήρου, πρέπει να γνωρίζουν, ότι για να γίνη αυτό, πρέπει να καταργηθούν οι συμβάσεις, βάσει των οποίων, το Κράτος κατά καιρούς απαλλοτρίωσε την Εκκλησιασική περιουσία, αναλαμβάνοντας την υποχρέωση της μισθοδοσίας του Κλήρου, να επιστραφή η περιουσία αυτή (και εφ’ όσον αυτό δεν είναι δυνατόν ως αντιλαμβάνεσθε), να αποτιμηθή η αξία της με τα νυν δεδομένα και να δοθούν τα χρήματα στην Εκκλησία για την μισθοδοσία των Κληρικών.

Το θέμα αυτό χρειάζεται πολλή σύνεση, ώστε να μη δημιουργούνται λανθασμένες εντυπώσεις στην κοινωνία μας. Πιστεύομε ότι έτσι χειρίζεται η πολιτεία ανέκαθεν τα ζητήματα αυτά, με σωφροσύνη δηλαδή, ώστε να μη δημιουργηθούν μεγάλες αδικίες εις βάρος ενός μεγάλου τμήματος του Ελληνικού Λαού, με τεράστιες επιπτώσεις στο κοινωνικό σύνολο.Όμως ας είναι. Ο «κλήρος» του Ιερού Κλήρου είναι το μαρτύριο και το «όνειδος» για του Χριστού την αγάπη και την δόξα και την σωτηρία των ανθρώπων.

Το τρίτον που θα ήθελα να σημειώσω. Απόηχος όλων των παραπάνω είναι όσα λέγονται περί του περιλαλήτου χωρισμού Εκκλησίας - Πολιτείας. Η Εκκλησία να ασχολήται με τα του οίκου της, μας λένε, και να αφήση την Πολιτεία να κάνη την δουλειά της. Βέβαια, όλοι αυτοί που μιλάνε με αυτόν τον τρόπο, δεν γνωρίζουν ούτε τι είναι Εκκλησία, ούτε ποιός είναι ο οίκος της. Δεν θέλουν να αντιληφθούν, διότι αυτό τους καίει και τους πονάει, ότι Εκκλησία δεν είναι τα κτήρια των Ναών, αλλά ο Λαός, οι άνθρωποι, όλοι αυτοί οι οποίοι εμπιστεύονται την Εκκλησία γιατί είναι μέλη της. Όπως ένα μέλος δεν είναι δυνατόν να ζήση μακράν του σώματος, αλλά αυτονομούμενον η αποκοπτόμενον, ξηραίνεται, έτσι και όποιος αποκόπτεται από την Εκκλησία είναι καταδικασμένος στην απώλεια, στον θάνατο. Ο Λαός απεχθάνεται τον θάνατο, γιατί είναι ο εχθρός της ανθρωπίνης υπάρξεως. Ο Λαός αγαπάει την ζωή και γι’ αυτό παραμένει ενωμένος με την Εκκλησία του Εσφαγμένου Αρνίου, η οποία είναι η ρίζα του και η πηγή της ζωής του. Αυτό είναι το πρώτο και βαθύ και ουσιαστικό στοιχείο της σχέσεως του Λαού με την Εκκλησία και γι’ αυτό «πύλαι άδου, ου κατισχύσουσιν αυτής», κατά τον Άγιον Ιωάννην τον Χρυσόστομο. Το δεύτερον στοιχείο που καίει και τσουρουφλίζει όλους αυτούς, οι οποίοι πιπιλίζουν ως καραμέλα και επαναλαμβάνουν ως ανούσιοι και κουραστικοί παπαγάλοι, τα περί χωρισμού Εκκλησίας και Πολιτείας είναι ότι ο Λαός, για τον οποίον λένε ότι κόπτονται, ευτυχώς γνωρίζει τι έκανε η Εκκλησία κατά καιρούς, ώστε να μη χάση την αυτοσυνειδησία του, την ιδιοπροσωπεία του και την ταυτότητά του.

Αγωνίστηκε η Εκκλησία, αυτός ο Λαός τον οποίον χρησιμοποιούν όλοι οι παραπάνω, γιατί επαναλαμβάνω, αυτός ο Λαός είναι η Εκκλησία, αγωνίστηκε για ο,τι ιερό και όσιο σ’ αυτό τον τόπο, τα οποία δυστυχώς τώρα κάποιοι δεν σέβονται, άλλοι τα ξεπουλούν και έτεροι τα υβρίζουν και τι κρίμα «μιλάνε» εξ’ονόματος του Λαού. Αν ρωτήσης κάποιον απ’ αυτούς, «τι εννοείς όταν λέγης χωρισμό Εκκλησίας από την Πολιτεία;» , δεν γνωρίζει να σου απαντήση. Όλους αυτούς, την θλιβερή μειοψηφία του Λαού, τους πείραξε και τους πειράζει το γεγονός, ότι μέσα σε μια εποχή ποικίλης κρίσεως, την οποία διέρχεται η χώρα μας, αυτός ο Λαός «κατακλύζει» τους Ιερούς Ναούς, που είναι ο δικός του οίκος για να ομολογήση την πίστη του στον Θεό και την αφοσίωση του στην Εκκλησία. Να λοιπόν, ποιός είναι ο οίκος της Εκκλησίας. Αυτός ο Λαός είναι. Τα παιδιά της, μικροί και μεγάλοι, άνδρες και γυναίκες, πλούσιοι και πτωχοί, όπως συνεχώς ευαγγελίζεται. Είναι όλοι αυτοί, οι οποίοι ψηφίζουν, εκφράζονται και αποφασίζουν μέσα σε μια δημοκρατική Χώρα.

Και όμως, όσοι μιλούν για χωρισμό Εκκλησίας – Πολιτείας, εκείνο που θέλουν είναι να καταπνίξουν την φωνή των πολλών, να τους δέσουν τα μάτια, να τους κλείσουν το στόμα και να τους βουλώσουν τα αυτιά. Ε, αυτό μόνο δημοκρατία δεν είναι και αυτό ο Λαός δεν είναι δυνατόν να το αφήση να περάση.

Επί του θέματος αυτού δεν είναι της παρούσης να ασχοληθούμε εκτενώς. Πετώντι καλάμω μόνο θα σημειώσωμε τα εξής:

Πρώτον. Εννοούν όσοι ισχυρίζονται για χωρισμό, τον χωρισμό των μελών της Εκκλησίας, από τα μέλη του Κράτους; Αλλά τα μέλη της Εκκλησίας είναι ταυτόχρονα και πολίτες του Κράτους, ακόμα και Ηγέτες του Κράτους. Πως θα χωρίσουν λοιπόν;

Δεύτερον. Εννοούν την παράδοση της Ελληνικής Κοινωνίας; Όμως λησμονούν ότι αυτή η παράδοση έχει γίνει ένα με την Ορθόδοξη Εκκλησία, είναι τα ήθη και τα έθιμα των πολιτών αυτής της Χώρας. Οι πολίτες, λοιπόν, τηρούν αυτές τις παραδόσεις που είναι η ίδια τους η ζωή. Πως είναι δυνατόν η Πολιτεία να μη το λάβη υπ’όψη της αυτό;

Τρίτον. Το άλλο σημείο το οποίο ίσως εννοούν οι θιασώτες του χωρισμού Εκκλησίας – Πολιτείας είναι, το θέμα του χωρισμού της διοίκησης της Εκκλησίας από την διοίκηση του Κράτους. Αλλά αυτό ισχύει, αφού έχομε διακριτούς ρόλους, οι οποίοι τυγχάνουν σεβασμού. Οπότε και στο σημείο αυτό χρειάζεται πολύ μεγάλη σύνεση και ο,τι λέγεται, πρέπει να αντέχη στον διάλογο και την κριτική. Επ’ αυτού θα επανέλθωμε εκτενώς, όταν χρειασθή.

Αλλά ας προχωρήσωμε και σε ένα άλλο σημείο. Ενοχλούνται κάποιοι, όταν η Εκκλησία μιλάη. Θέλουν εδώ στην Ελλάδα, όλοι να έχουν λόγο, (και καλώς έχουν), επί παντός θέματος, εκτός από την Εκκλησία. Αυτή πρέπει να σιωπά. Μας αμφισβητούν η καλύτερα θέλουν να μας στερήσουν το δικαίωμα να μιλάμε και να παρεμβαίνομε στα κοινωνικά δρώμενα. Ο κάθε πολίτης αυτής της χώρας δικαιούται και υποχρεούται, και γνώμη να έχη και στα δρώμενα να μετέχη και να κρίνη με σύνεση και ευπρέπεια και να αγωνίζεται για καλύτερο μέλλον, για καλύτερη διαβίωση, παιδεία, εργασία κ.λ.π.

Οι Αρχιερείς και Ιερείς, σύμφωνα με τους ολίγους, δεν έχουν δικαίωμα να εκφέρουν γνώμη, γιατί «πολιτικολογούν». Αλήθεια, τι άδικο είπαμε, τι αντιλαϊκόν, τι αντιδημοκρατικόν; Η τι κακόν λέγομεν, όταν μιλάμε για την κοινωνική αδικία, για τη φτώχεια, για την καταπίεση των αδυνάτων, για τις εξαρτήσεις των νέων από τις ποικίλες μάστιγες, για την καταρράκωση των αξιών, για την απαξίωση των θεσμών, για την ανεργία, για το μεταναστευτικό; Δεν είναι θέματα αυτά, που καίνε όλους τους πολίτες;

Κάποιοι προχωρούν ακόμα πιο πέρα. Ναι, σαν άτομα να μιλάτε, αλλά όχι σαν Εκκλησία, σαν σώμα δηλαδή. Άλλο και αυτό καινοφανές και παράλογο. Όλοι οι σύλλογοι κάνουν ψηφίσματα, διαμαρτυρίες, κ.λ.π. Εμείς η Εκκλησία, πρέπει να έχομε το στόμα μας κλειστό. Αυτοί που μιλάνε για τους λαϊκούς αγώνες, θέλουν έξω από τον αγωνιστικό χώρο, την Εκκλησία. Τι αδικία όμως. Δυστυχώς αυτοαποκαλύπτονται.

Αλλά ας θίξω και ένα άλλο σημείο. Όλα αυτά και άλλα περισσότερα, οδηγούν στο συμπέρασμα, ότι θέλουν ένα άθεο κράτος. Γι’ αυτό γίνεται όλη αυτή η υπόγεια η εμφανής πολεμική εναντίον της Εκκλησίας. Θέλουν ένα μοντέλο, το οποίο δυστυχώς έχει παρακμάσει και έχει αποβληθεί προ πολλού από άλλους λαούς, που το είχαν κάποτε υιοθετήσει.

Ναι, αυτό θέλουν όλοι οι παραπάνω και οι πάτρωνες τους. Γι’ αυτό κάθε τόσο και κάτι ανασύρεται από τα συρτάρια τους. Μια το θέμα για τα σύμβολα, μια το ζήτημα για το μάθημα των Θρησκευτικών, μια εκείνο για τον όρκο, την άλλη για την εκκλησιαστική περιουσία και τόσα άλλα.

Προς όλους αυτούς απαντούμε με τη γλώσσα της αλήθειας, της ευθύνης έναντι του Λαού, τον οποίον μας ενεπιστεύθη ο Θεός και έναντι αυτών των ιδίων. Απαντούμε με τη γλώσσα της αγάπης.

Η Εκκλησία με την Πολιτεία έχουν διακριτούς ρόλους και αυτό τυγχάνει σεβασμού από όλους μας. Όλοι μας αγωνιζόμαστε για αυτό τον τόπο, τον τόσο βασανισμένο και πολυαγαπημένο, για την Ελλάδα. Όλοι μας εργαζόμεθα και δε θα φεισθώμεν ουδέ αυτής της ζωής μας για τα δίκαια του Λαού μας. Για την πνευματική του τροφή και την σωτηρία του πρωτίστως, αλλά και για κοινωνική δικαιοσύνη, για σωστή παιδεία, για την καταπολέμηση των κοινωνικών ανισοτήτων, για την αντιμετώπιση της βίας, της πείνας και όποιας άλλης αδικίας απειλεί τον Λαό μας και την Πατρίδα μας.

Η θέση μας είναι μέσα στην κοινωνία, θέση πνευματική, θυσιαστική για την έξοδο των ανθρώπων από την απελπισία, την κρίση θεσμών και αξιών και την οδύνη που δοκιμάζει καθημερινά.

Τώρα είναι η ώρα της Εκκλησίας. Τώρα καλούμεθα ως Εκκλησία, να προσφέρωμε, όπως πάντοτε, αλλά ακόμα περισσότερο τον αληθινό Θεό, τον Ιησού Χριστό ως μόνη σωτηρία του κόσμου. Τώρα καλούμεθα να στηρίξωμε με όλες μας τις δυνάμεις τον Λαό μας, να τον βοηθήσωμε, να του δώσωμε την χαμένη ελπίδα, το μήνυμα της ζωής.

Η φωνή μας, δυνατή, προφητική, οι λόγοι μας έκφραση αγωνίας και πλήμμυρα αγάπης για αυτό τον Λαό. Η Εκκλησία υπάρχει για να ζήση ο Λαός και ψυχικά και σωματικά. Ο,τι έχομε ανήκει στον Λαό. Για να τον στηρίξωμε πνευματικά και να τον ψωμίσωμε σωματικά. Σ’ αυτό το πνεύμα κινούμεθα όλοι οι Αρχιερείς της Εκκλησίας της Ελλάδος, όλος ο Ιερός Κλήρος. Ο ρόλος μας δεν είναι η ηττοπάθεια και ο λόγος μας θα είναι πάντοτε αφυπνιστικός, ουσιαστικός, φωτιστικός, παραμυθητικός, λόγος ελπίδος, αλλά και ελεγκτικός σε κάθε περίπτωση που διαπράττονται αδικίες από οποιονδήποτε εις βάρος αυτού του Λαού και των ιερών και οσίων του Γένους μας.