Σάββατο 7 Μαρτίου 2009

Μια ευχάριστη εκπληξη


Πολύ ευχάριστη ηταν η εκπληξη που αισθανθήκαμε απο την νέα μορφή του "Εφημερίου", του μηνιαίου περιοδικού για τους Ιερείς.

Η αλλαγή στο σχήμα, στο χαρτί και στην εν γένει διακόσμηση του εχουν σαν στόχο να προβάλλονται τα κείμενα, ο εκκλησιαστικός λόγος. Ενα περιοδικό για μελέτη και σπουδή.

Ο νέος Διευθυντής, εκλεκτός θεολόγος και αγαπητός φίλος κ.Αλέξανδρος Κατσιάρας, με την νέα συντακτική επιτροπή (π.Παναγιώτης Καποδίστριας, π.Βασίλειος Θερμός, π.Βασίλειος Καλλιακμάνης, π.Δημήτριος Κουτσούρης, π.Παύλος Κουμαριανός και κ.Ηλίας Υφαντής), αποφάσισαν "οτι το περιοδικό "Εφημέριος" πρέπει να καταστεί στα χέρια τους (των Ιερέων) ενα εργαλείο, που θα αναφέρεται σε θέματα κυρίως κατήχησης, λειτουργικής και ποιμαντικής, και να βελτιωθεί ακόμα περισσότερο αισθητικά με βάση τη στόχευση του".

Με την ελπίδα οτι ενας νέος θεολογικός ανεμος θα πνεύσει στην Ενορία, στον Εφημεριακό κλήρο, στην εκκλησιαστική κοινότητα, στην εκκλησιαστική οικογένεια, που θα ενσαρκώνει την νεοπατερική στροφή της Ελληνικής Θεολογίας μετά την δεκαετία του ¨60, χαιρετίζουμε την νέα πρωτοβουλία του Μακαριωτάτου και ευχόμαστε καλή δύναμη σε ολους τους συντελεστές αυτής της τομής.

6 σχόλια:

apousia είπε...

Πατέρα Ιωάννη ευλογείτε.
Με την ευχή να έχει καλόν αέρα στα πανιά της η νέα μορφή του περιοδικού,και να γίνει πολύτιμο εργαλείο στα χέρια του κλήρου,θα ήθελα να βάλω ένα ερώτημα.(Εκπορευόμενο-το πιο πιθανόν- από την άγνοια και την ανεπάρκεια εμού της αδαούς,και επηρεαζόμενο από την μάλλον αρνητική γνώμη που έχω για έναν εκ της συντακτικής ομάδας,ζητώ πάντως προκαταβολικά συγγνώμη)
Δεν θα είναι εύκολο να απαντήσετε με δυο γραμμές,ούτε θα ήθελα να καταχρώμαι χρόνο και χώρο σας,αλλά όταν γράφετε ''νεοπατερική στροφή της ελληνικής θεολογίας'' πού ακριβώς αναφέρεστε?

Την αγάπη μου!
Εύχεσθε.

Ιωάννης Νικόπουλος είπε...

Αγαπητή Μαρίνα, με χαρά θα προσπαθήσω να απαντήσω στο ερώτημα που θέτεις και ισως χρειαστεί να επανέλθω.
Την δεκαετία του ΄60 γίνονται κοσμογονικές αλλαγές σε ολους σχεδόν τους χώρους της Ελληνικής κοινωνίας: Στην πολιτική, στο τραγούδι, στις τέχνες γενικά κ.λ.π. Απ’ αυτόν τον σεισμό δεν την γλίτωσε ουτε η Ελληνική Θεολογία.
Την δεκαετία του ΄60 αλλάζει το τοπίο στην εκκλησιαστική μας ζωή.Ξυπνάει η Ελληνική Θεολογία από τον λήθαργο του εκδυτικισμού.Μια μεγάλη περίοδος αφελληνισμού και θρησκευτικής αλλοτροίωσης (Διαφωτισμός-Βαυαροκρατία-Θεολογική Σχολή Αθηνών-Μισσιονάριοι) τελειώνει και αρχίζει να εμφανίζεται μια άλλη θεολογική σκέψη, που είναι μέν πρωτόγνωρη για την εποχή αλλά που εχει τις ρίζες της στους Ελληνες Πατέρες-εξ ου και «Νεοπατερική»-και στην μυστική παράδοση του Βυζαντίου.
Αιτία αυτής της στροφής ησαν οι Ρωσοι εμιγκρέδες του Παρισιού.Αυτοί ζωντας μέσα στην καρδιά της Ευρώπης και βιώνοντας τον δυτικό τρόπο ζωής, αντιπρόταξαν την Ορθόδοξη Ανατολική Παράδοση, τους ξεχασμένους Ελληνες Πατέρες.
Αυτή η εκρηκτική ζύμωση του Παρισιού μεταφερεται στην Ελλάδα μεσα από τις πρώτες μεταφράσεις των εργων του Φλωρόφσκυ, Σμέμαν, Μεγιεντορφ, Λόσκυ κ.λ.π.Τότε δηλαδή αρχίζει μια επανάσταση στον χώρο της Πανεπιστημιακής Θεολογίας. Βασικό κριτήριο στις πανεπιστημιακές εργασίες είναι πλέον οι Πατέρες και η λειτουργικο-ασκητική εμπειρία της Εκκκλησίας.Τότε για πρώτη φορά ακούγονται λέξεις όπως ησυχασμός,θέωση, φιλοκαλία, νήψη, Νηπτικοι Πατέρες, Γρηγόριος Παλαμάς κ.λ.π.
Τότε ερχονται τα πάνω-κάτω στην Θεολογία,όπως επι παραδείγματι οτι:
-Ο Θεός δεν είναι μια απρόσωπη ουσία, αλλά πρόσωπο και συγκεκριμένα τρία πρόσωπα Πατήρ, Υιός και Αγιο Πνεύμα. Ο Θεός είναι αγάπη,αγαπαει ολους τους ανθρώπους καλούς και κακούς, δικαίους και αδίκους. Ο Θεός δεν μισεί ποτέ, δεν οργίζεται εμπαθώς, δεν τιμωρεί.Ο ανθρωπος με την αμαρτία που διαπράτει αυτοτιμωρείται και βλέπει το Θεό οργισμένο και εχθρικό.
-Ο Χριστός ενανθρώπισε από αγάπη.Με την σταυρική Του θυσία δεν εχουμε εξιλέωση του Θεού, αλλά αποκατάσταση του ανθρώπου στην προηγούμενη δόξα του.
-Η αμαρτία δεν είναι μια παράβαση του Θείου Νόμου, αλλά απώλεια της Θείας Χαριτος, νέκρωση του ανθρώπου, σκοτασμός του νού, αρρώστια της ανθρώπινης φύσης.Δεν είναι νομικό γεγονός αλλά ιατρικό.Οι ανθρωποι στην Ορθόδοξη ηθική δεν χωρίζονται σε «καλούς» και «κακούς», «ηθικούς» και «ανήθικους», αλλά σε ασθενείς-θεραπευόμενους και θεραπευθέντες που είναι οι Αγιοι.
-Η ψυχή δεν προυπήρχε του σώματος, ουτε το σώμα της ψυχής.Δεν είναι φύσει αθάνατη, είναι κτίσμα και δημιουργήθηκε μαζί με το σώμα.Δεν βρίσκεται σε συγκεκριμένο σημείο του σώματος, αλλά σε ολόκληρο το σώμα ως ενέργεια. Σωτηρία δεν είναι η εξοδος της ψυχής από το σώμα, αλλά η θέωση ολόκληρου του ανθρώπου, της ψυχής και του σώματος.
-Κέντρο θεογνωσίας και θεοκοινωνίας του ανθρώπου δεν είναι η λογική, αλλά η καρδιά.
-Ο Παράδεισος και η Κόλαση δεν είναι δυο τόποι, αλλά τρόποι ζωής.Η Κόλαση δεν είναι τόπος τιμωρίας του ανθρώπου, αλλά ασθένεια του ανθρώπου κ.λ.π.
Τώρα πρωτοπόροι αυτής της ιστορικής μεταστροφής είναι: Ο π.Ιωάννης Ρωμανίδης, ο Μητροπολίτης Περγάμου κ.Κωάννης Ζηζιούλας, ο Παναγιώτης Χρήστου, ο Γεώργιος Μαντζαρίδης, ο Νικόλαος Νησιώτης, ο Χρήστος Γιανναράς, ο Παναγιώτης Νέλλας, ο Αρχιμ.Βασίλειος Γοντικάκης κ.λ.π.
Στο σημείο αυτό οφείλουμε να ομολογήσουμε ότι τα αποτελέσματα αυτής της στροφής ησαν εμφανή στον ελληνικό χώρο τα επόμενα χρόνια, οπου εχουμε:
-Τη ραγδαία αναγέννηση του Μοναχισμού
-Την αφύπνιση του ενδιαφέροντος για την Αγιογραφία και την Βυζαντινή Μουσική
-Ένα εκπληκτικο αριθμό εκδόσεων Πατερικών κειμένων
Και ενώ οντως τα κριτήρια της Ορθόδοξης Παράδοσης ηρθαν και πάλι στην επιφάνεια, υστερα από αιώνες αφασίας και αλλοτροίωσης, εν τούτοις η αλλαγή αυτή δεν εφτασε στον απλό Εφημέριο, στην Ενοριακή ζωή.
Γι’ αυτό και θεωρώ ότι τέτοιες κινήσεις που αγγίζουν την ενοριακή ζωή ειτε με το συγκεκριμένο παράδειγμα του «Εφημερίου», ειτε με αυτό της «Πειραικής Εκκλησίας», ενσαρκώνουν εστω και με μεγάλη καθυστέρηση την «στροφή» της δεκαετίας του ΄60.
Αυτά εν «ολίγοις» αγαπητή Μαρίνα.Ειναι μια πολύ μεγάλη ιστορία, που εχει ενδιαφέρον και ερμηνεύει το πολιτιστικό αδιέξοδο το σημερινό.Χαίρομαι για το δικό σου ενδιαφέρον…πολλές ευχές…

apousia είπε...
Αυτό το σχόλιο αφαιρέθηκε από τον συντάκτη.
apousia είπε...

Αγαπημένε μου Πατέρα Ιωάννη!

Με πραγματική αδημονία περίμενα την απάντησή σας.(Φανταστείτε, μπαίνω και ξαναμπαίνω διαρκώς στο blog από το μεσημέρι και μετά).

Ένα βαθύτατο αίσθημα ανακούφισης με διακατέχει ολόκληρη!Αποδεικνύεται πως η παρερμηνεία που έδωσα στον όρο ''νεοπατερική''(τον οποίο εγώ σαφώς έβαλα σε ΑΝΤΙΔΙΑΣΤΟΛΗ με τον όρο ''Πατερική''),η παρερμηνεία λοιπόν αυτή, προήλθε από τους -εξ αριστερών λογισμών προφανώς-αρνητικούς συνειρμούς που μου γεννά κάποιος από τους μετέχοντες..

Αίσθημα ανακούφισης και ευγνωμοσύνης!Σαν να έβλεπα μέσα από τις γραμμές σας, να προβάλλει η μορφή και η γραφή ενός Ιεράρχη που πολύ αγαπώ,του Σεβασμιώτατου Μητροπολίτη Ναυπάκτου,του λατρεμένου μου κυρίου Ιερόθεου!

Ανακούφιση,γιατί παρερμηνεύοντας την λέξη ''στροφή'',ήρθαν στο νου μου,λόγια-βέλη ηκονισμένα...Σίγουρα έχετε ακούσει θεολόγους,''θεολόγους'' και θεολογίζοντες,να απαιτούν να αφουγκραστεί η Ορθοδοξία τα μηνύματα των καιρών,να στραφεί στον σύγχρονο άνθρωπο στρέφοντας την πλάτη σε ''κολλημένους Παλαμιστές'',στους Πατέρες -ασκητές που ''μισούσαν'' την σάρκα,στους νηπτικούς που ευνούχισαν γενιές και γενιές αφήνοντας προίκα ενοχές και συμπλέγματα,και άλλα πολλά...

Σαν η Φιλοκαλία των Ιερών Νηπτικών να είναι μακριά από τους καιρούς μας,σαν ο Μέγας Άγιος της Ορθοδοξίας,ο Άγιος Γρηγόριος Παλαμάς να μην μιλάει στον σημερινό άνθρωπο,σαν η Παράδοση να μην αναφέρεται στον άνθρωπο-Πρόσωπο!Σαν να μην είναι γνωστό τοις πάσι ποιες ''οργανώσεις'' ευνούχισαν,φόβισαν και ζωγράφισαν στους Χριστιανούς το πορτραίτο ενός Θεού τιμωρού κι εκδικητή..

Και πάλι ζητάω συγγνώμη που κουραστήκατε,και πάλι ευχαριστώ.Νεοορθόδοξοι,νεοταξίτες,νεοκύπριοι,φοβήθηκα με το ''νεοπατερική''.(Έκπληκτη μένω πάντως αν προσυπογράφει τα γραφόμενά σας, εις της σύνταξης.Αν ναι,σίγουρα είμαι εμπαθής ή θύμα παραπληροφόρησης)

Γυρνάω να βυθιστώ ξανά στην τόσο όμορφα σχηματοποιημένη απάντησή σας.Σας στέλνω την αγάπη μου και ζητάω την ευλογία σας και την προσευχή σας.

(Το διαγραφέν σχόλιο δικό μου.Ήταν χωρίς ...παραγράφους.Από την χαρά μου γαρ)

apousia είπε...

Και βέβαια,βέλη ηκονημένα..
Το γαρ πολύ της χαράς γεννά..........λάθη.

Την αγάπη μου!

Ιωάννης Νικόπουλος είπε...

@ apousia
Λίαν αγαπητή Μαρίνα, χαίρε εν Κυρίω πάντοτε!
Με ανείπωτη χαρά συμμετέχω σ' αυτόν τον διάλογο γιατί ειναι ουσιαστικός και απτεται της υπαρξης μας...
Με αδημονία επίσης και εγω προσπαθούσα απο χθές να ξεκλέψω λίγο χρόνο και να επικοινωνήσουμε.
Ειλικρινά Μαρίνα δεν γνωρίζω ολα τα Μέλη της Συντακτικής Επιτροπής.Γνωρίζω προσωπικώς μόνο τον Διευθυντή κ.Αλέξανδρο Κατσιάρα,ο οποίος ειναι συγραφέας του εκπληκτικού βιβλίου "Οταν ο θεός πεθαίνει" και μαθητής του Αγίου Περγάμου κ.Ιωάννη Ζηζιούλα.Γνωστός σε ολους μας ειναι επίσης και ο π.Βασίλειος Θερμός. Αυτοί οι δυο νομίζω οτι αποτελούν την εγγύηση καθώς εγγύηση αποτελεί και η επιλογή του Μακαριωτάτου κ.κ.Ιερωνύμου.
Με την ελπίδα οτι ολα θα πάνε καλά
σας ασπάζομαι εν Κυρίω!